Charlotte Hercules 24 april 2018

GO | NO GO #110: Enkeltje Frankrijk please

Gaan of niet gaan: dat bepaal je zelf. Wij geven je – met een kritische blik – tips voor tentoonstellingen. Deze week zijn we in het Gemeentemuseum in Den Haag voor de tentoonstelling ‘Naar buiten!’

Barbizon, een plattelandsdorpje aan de rand van het bos van Fontainebleau dat diende als toevluchtsoord voor de kunstenaars. Denk aan pittoreske stenen huisjes, rode luifels, veel groen en een aangename temperatuur. Barbizon was een perfecte plek voor de schilders die het stedelijke academische wilden ontvluchten en wilden connecten met de natuur. Geen wonder dat er zelfs een heuse kunstenaarsgroep ontstond op deze plek. De School van Barbizon bestaat uit een groep jonge, Franse schilders die zich hier halverwege de negentiende eeuw vestigden en in de frisse buitenlucht realistische taferelen gingen schilderen.  De School groeide uit tot een voorbeeld voor Europese kunstenaars en veranderde in een internationale kunstenaarskolonie. De beste mannen konden niet alleen lekker schilderen – ze maakten ook prenten! Deze kunstenaars bewijzen dat je je ook één met de natuur kunt voelen in klein formaat, vaak ook nog in zwart-wit. Chapeau.

Het Gemeentemuseum heeft een selectie van 45 prenten ondergebracht in de expositie ‘Naar buiten!’. Een bescheiden, maar fijne ode. Daar hoefde het museum niet voor naar Frankrijk af te reizen, want ze bezit zelf een van de grootste collecties negentiende eeuwse grafiek, oeh la la! Mocht je nu meteen geeuwen bij de gedachte aan prenten – even wakker blijven, want in deze collectie bevinden zich onder andere werken van grote namen uit de School van Barbizon: Jean François Millet, Théodore Rousseau en Charles-François Daubigny. Kleine waarschuwing: ze hangen in het Berlage-kabinet, wat even zoeken is. De titel ‘Naar buiten!’ verwijst natuurlijk naar de vele landschappen die er hangen, hét belangrijkste onderwerp en inspiratiebron voor de schilders van de School van Barbizon. Een enkeltje Frankrijk dus, waar je niet eens de stad voor uit hoeft.

Links: Charles-Francois Daubigny, ‘De herten in het bos’, 1850, ets, inkt op papier. | Rechts: Charles-Francois Daubigny, ‘De terugkeer van de kudde’, 1862, cliché-verre, inkt op papier, beide: Gemeentemuseum Den Haag

De rust in het Berlage-kabinet zorgt ervoor dat je je als bezoeker even temidden van de bossen van Fontainebleau waant. De mooie presentatie van de werken in groepjes van thematisch gelijksoortige prenten aan de witte muren draagt hieraan bij. De prenten in deze expo zijn pareltjes: ze bieden intieme inkijkjes in de community van de School van Barbizon. De vele landschappen laten zien dat de schilders hun inspiratie haalden uit de omgeving van Barbizon, en de prenten van het atelierbootje van Daubigny maken dat je je deelgenoot voelt van de groep. Kanttekening: we missen een beetje uitleg. Van de 45 prenten zijn er 26 van de hand van Daubigny. Is dit omdat hij meer grafiek produceerde dan zijn tijdgenoten? Of omdat er van hem simpelweg meer bewaard is gebleven? Een verklaring blijft uit. Ook meer informatie over de verschillende grafische-technieken zou prettig zijn. Hoewel de gemiddelde bezoeker waarschijnlijk wel weet wat een ets is, moesten wij toch even Googlen toen we ‘cliché verre’ zagen staan. Iets met een combinatie van etsen, schilderen of tekenen en fotografie.

Zaaloverzicht: ‘Naar Buiten’, Berlage Kabinet, Gemeentemuseum, Den Haag

Eén van de kunstenaars die in de negentiende eeuw under the spell van de School van Barbizon kwam, is de Duitse Max Liebermann, een ware fan van Millet. Voor deze schilder, graficus én professor heeft het Gemeentemuseum alle toeters en bellen uit de kast getrokken; het is een heerlijk grote expositie, met mooie catalogus en een sprekende poster. ‘Naar buiten!’ verbleekt een beetje naast dit zwaargewicht. Hoewel de prenten van de School van Barbizon worden gepresenteerd als een op zichzelf staande tentoonstelling, voelt het toch meer als een verstopt aanhangsel van de grote Liebermann-expositie – als een gang die nog wat opgeleukt moest worden. De paar mensen die samen met ons in het Berlage-kabinet staan lijken eerder verdwaald naar de uitgang te zoeken. In de Max Liebermann-tentoonstelling wordt kort aandacht besteed aan de parallellen tussen zijn kunst en die van de School van Barbizon. Een interessante en leuke invalshoek, die verder had kunnen worden uitgewerkt.

Zelf bezoeken?

Hoe lang doe je er over?
You can do whatever you like: binnen 5 minuten de gang door sjeezen, of er de tijd voor nemen en je zo’n 20-30 minuten vergapen aan de kleine kunstwerken.
Expert level
Beginners | Gevorderden | Crazy pro
Meer weten

Als je toch in Den Haag bent, vergeet dan vooral niet de prachtige Mesdag Collectie te bezoeken! De Mesdags kochten veel kunst van de School van Barbizon en waren in love met Daubigny. Naast de School van Barbizon hebben ze ook prachtige werken van de Haagse School en andere negentiende eeuwse kunstenaars: alle ingrediënten voor un joli détour!

De tentoonstelling Naar buiten! in het Haags Gemeentemuseum is nog te zien t/m 24 juni 2018.

Meer informatie