De Kunstmeisjes 01 februari 2018

GO | NO GO #112: Italiaanse charme in het hoge Noorden

Gaan of niet gaan: dat bepaal je zelf. Wij geven je – met een kritische blik – tips voor tentoonstellingen. Deze keer trokken we erop uit naar Friesland, waar we de tentoonstelling ‘Giorgio Morandi’ in Museum Belvédère bezochten.

Je komt er misschien niet elke week, maar een bezoek aan Museum Belvédère is zeker de moeite waard. Omdat we er zomaar vanuit gaan dat je er nog niet eerder bent geweest – shame on you city people – volgt hier even een beknopte introductie… Er waren eens drie Friese heren met een droom: een museum in Heerenveen. De desbetreffende mannen Thom Mercuur, Sjoerd de Vries en Boele Bregman zorgden ervoor dat het museum ruim 13 jaar geleden haar deuren opende. De collectie van Museum Belvédère is voornamelijk gericht op Friese kunst. Redelijk voor de hand liggend en wel zo leuk als je wilt zien wat deze provincie op cultureel gebied zoal te bieden heeft. Het gebouw, ontworpen door Eerde Schippers, is maar liefst 104 meter lang, of zoals je er tegenaan kijkt: breed. Op dit moment zie je hier een expositie over een Italiaanse kunstenaar, de koning van het stilleven: Giorgio Morandi.

Giorgio Morandi, ‘Natura morta’ (1957), olieverf op doek, 28 x 35 cm, collectie Museo Morandi, Bologna, via Museum Belvédère

Morandi was zo’n type mens die niet veel nodig had om te schilderen, hij kende maar weinig onderwerpen: het stilleven en het landschap. Hij woonde zijn hele leven in Bologna en is (zo vertelt de overlevering) slecht een keer zijn stad uit geweest. Speaking of FOGO. In deze Noord-Italiaanse stad woonde hij samen met zijn drie zussen Anna, Dina en Maria Teresa. Zijn werk is zeer herkenbaar; geschilderde vaasjes, kommetjes, glazen, en ga maar door. Zijn kleurenpalet herken je ook uit duizenden: lichte, aardse kleuren met af en toe een uitschieter in een pasteltint. Je komt (pun intended) ze zo nu en dan tegen op internationale kunstbeurzen of bij de grotere veilinghuizen. De vraagprijs? Meestal rond de miljoen euro. Hij wordt ook wel een painter’s painter genoemd, omdat heel veel kunstenaars dol zijn op zijn werk. Waar zou het door komen? Misschien door de simpliciteit, of zijn passie en toewijding aan een bepaald onderwerp? Het zijn al deze dingen in zijn biografie die hem tot een ware legende hebben gemaakt: zijn leven als verstokte vrijgezel, het feit dat hij (bijna) nooit een stap buiten zijn stad heeft gezet en natuurlijk zijn herhaling van dit ene genre tot zijn dood in 1964.

Giorgio Morandi, ‘Natura morta’, 1951, olieverf op doek, 36 x 40 cm, collectie Museo Morandi, Bologna, via Museum Belvédère

Meestal zie je maar één Morandi tegelijk in een expositie. Alhoewel het geen bombastische schilderijen zijn, weten ze altijd je aandacht te trekken. Dat talent hoeven ze nu niet optimaal te benutten, want in het Belvédère hangen er veel samen. Het biedt de gelegenheid om als bezoeker op zoek te gaan naar de onderlinge verschillen en je te wentelen in de verstilde schoonheid van de werken. Wij waren meteen verliefd op een stilleven dat door een Nederlands museum (Museum Voorlinden) is uitgeleend aan deze expositie. Best bijzonder om bij stil te staan dat we in Nederland zo’n mooi exemplaar hebben! Bijna alle andere werken komen uit Bologna, waar het MAMbo museum een apart museum voor Morandi in huis heeft. Een leuk extraatje bij deze expositie is achterin te vinden. Daar is met enorme foto’s (blow-ups) het atelier van de kunstenaar “nagemaakt”. Simpel maar doeltreffend, want de werken vallen ineens helemaal op hun plek in de sfeer van zijn studio.

Zaaloverzicht: ‘Giorgio Morandi’, foto: John Stoel, via Museum Belvédère

Twee aspecten van deze tentoonstelling en het museum spraken ons helaas wat minder aan. Het museum is van buitenaf een prachtig gebouw. Een brede strook die zich vlak houdt in het platte Friese landschap en zich in het midden over het water uitstrekt. Door dit imposante gezicht van buitenaf, waren we een beetje teleurgesteld door de expositieruimte. We misten hier het imposante gevoel dat je buiten wel ervaart. De zaal is hokkerig ingedeeld met muurtjes, geschilderd in een oranje kleur, met daglicht van onderaf en een lelijk systeemplafond met tl-verlichting. Het doet weinig eer aan de klassieke schilderijen, die als we eerlijk zijn, toch iets meer glamour verdienen. Daarnaast worden de werken van Morandi in deze expositie gecombineerd met foto’s van de Groningse Ada Duker. Duker is naar Bologna gegaan om aldaar de architectuur te fotograferen als een soort hommage aan Morandi, die volgens haar geïnspireerd was door de gebouwen van zijn stad. Hoewel het logisch lijkt om Dukers foto’s in de expo te hangen, vinden wij de combinatie toch niet helemaal geslaagd. Morandi’s werk is vrij rigide van zichzelf, met die constante herhaling van hetzelfde onderwerp. Die strengheid (en daarmee het heldere, rustgevende overzicht) wordt nu ruw verstoord door Dukers moderne foto’s. Wat blijkt, ‘samen sta je sterker’ gaat niet altijd op.

Zelf bezoeken?

Hoe lang doe je er over?
30 minuten
Expert level
Beginners | Gevorderden | Crazy pro
Meer weten

Door onze onkunde om met een TomTom om te gaan, is het ons (tot groot verdriet van Nathalie) niet gelukt om over de Afsluitdijk te rijden, maar als jouw ruimtelijk inzicht beter is dan het onze: zeker doen! Ontwerper en kunstenaar Daan Roosegaarde ontwierp namelijk een werk op de sluishuizen van de dijk. Dit is een heel gaaf gezicht, zeker als je rond schemering terugrijdt.

De tentoonstelling ‘Giorgio Morandi’ is nog t/m 10 juni 2018 te zien in Museum Belvédère.

Meer informatie