Het Dordrechts Museum staat hoog op onze lijst van musea die we graag bezoeken, alleen al omwille van de serene tuin met metershoge bomen. Wij als stadsmeisjes zijn het amper gewend dat het ergens helemaal stil kan zijn, dus na een kopje koffie op het terras in de tuin voelt het alsof we een week op mentale detox zijn geweest. Maar ook binnen is er regelmatig wat te genieten. Alhoewel… De huidige grote expositie ‘De Meest Eigentijdse Schilderijen Tentoonstelling’ is finaal afgebrand door de NRC. De krant kopte met ‘Nederlandse schilders zijn zo veel beter dan dit’ en vervolgde met ‘Geweldig idee, de Nederlandse actuele schilderkunst laten zien. Maar de expositie in Dordrecht valt erg tegen. Geen goede selectie en slecht opgehangen.’ Ouch.
De
Kunstmeisjes
06 september 2018
GO | NO GO #129: Oog in oog met een mannenwereld
Gaan of niet gaan: dat bepaal je zelf. Wij geven je – met een kritische blik – tips voor tentoonstellingen. Deze week reisden we af naar het schilderachtige Dordrecht voor de even schilderachtige expo ‘Oog in oog. Portretten uit eigen collectie’.
Links: Emo Verkerk, ‘Portret van Wolfgang Amadeus Mozart’, 1996 | Rechts: Edgar Fernhout, ‘Zelfportret’, Verzameling Van Bilderbeek. Beide: via Dordrechts Museum
Lucky for us is er momenteel nog meer te zien, waaronder de kleine tentoonstelling ‘Oog in Oog. Portretten uit eigen collectie’. De titel verraadt het al: het depot is opengetrokken en het museum is op zoektocht gegaan naar haar favoriete portretten uit zeshonderd jaar beeldende kunst. De expositie hangt helemaal achterin het Dordrechts Museum (en als we zeggen helemaal, bedoelen we ook heeeeleeeemaaaal). Niet alleen kom je zo met gemak aan de 10.000 stapjes op je Fitbit, maar je wandelt onderweg ook door ‘De Meest Eigentijdse Schilderijen Tentoonstelling’. You be the judge of that one: yay or nay? Wij lopen in ieder geval in een lekker tempo door naar achteren, tot we door tientallen ogen worden aangestaard. Aangenaam kennis te maken.
Het grote voordeel van een expositie met werken uit één genre – in dit geval portretten – is dat het heerlijk kijken en vergelijken is. Welke kunstenaar spreekt je het meest aan, welke periode vind je het mooist, of juist het lelijkst? Het is net een soort kunsthistorische Tinder: swipe left or right. Maar dan niet écht natuurlijk, want dan gaat er ongetwijfeld een loeihard alarm af. Twee schilderijen die je heel goed kunt vergelijken, zijn de portretten van Dr. Samson. Deze man is tweemaal geschilderd, door Jan Veth en door Isaac Israels. Ze zouden niet meer verschillend kunnen zijn: Veth heeft een realistisch, knap portret gemaakt, waar Israels daarentegen met wilde verfstreken een impressionistisch kunstwerk heeft afgeleverd, waarin je van dichtbij amper een oog van een oor kunt onderscheiden. Beide schilderijen zijn prachtig. Daar moet een hoop tijd tussen zitten, dachten we eerst. Wat blijkt: ze zijn in exact hetzelfde jaar gemaakt: 1893. Een mooi voorbeeld van hoe heel verschillende stijlen naast elkaar bestaan in eenzelfde periode. Ons favoriete deel van deze expositie is echter de wand met zelfportretten: altijd leuk om de gezichten achter de kunstwerken te zien. En hier krijg je twee voor de prijs van één: de kunstenaar die je aankijkt, geschilderd in zijn eigen, unieke stijl.
Zaaloverzicht tentoonstelling ‘Oog in oog’, door: Bram Vreugdenhil, via Dordrechts Museum
In de expositie kijken we naar een gezelschap mannen en vrouwen. But don’t let that fool you. Alle portretten (echt allemaal, we hebben het nagelopen) zijn gemaakt door mannelijke kunstenaars. Dit schrijnende gebrek aan vrouwelijke makers kan niet worden afgeschoven op het feit dat het museum “enkel” kon putten uit de eigen collectie. Het Dordrechts Museum heeft namelijk een paar parels van portretten die door een vrouwenhand zijn gemaakt. Binnen welgeteld 6 minuten vonden wij in de online database de volgende namen die stuk voor stuk portretten hebben geschilderd: Charley Toorop, Thérèse Schwartze, Cornelia Scheffer-Lamme, Suze Robertson, Iris Kensmil, Lotti van der Gaag, Rosemin Hendriks en Marlène Dumas. Wat een gemiste kans, en met welk excuus? Als we helemaal eerlijk zijn, is er in de expositie wel één werk dat gemaakt is door een vrouw: een buste van Cornelia Marjolein-Scheffer. Maar wie zien we verbeeld? Haar beroemde echtgenoot – tevens kunstenaar – Ary Scheffer, wiens werk wel ruimschoots vertegenwoordigd is in de tentoonstelling. Gaat het hier eigenlijk wel om de maker, of toch meer om de geportretteerde? Wij gokken het laatste. Nu we het toch over vastgeroeste perspectieven hebben: waar zijn alle mensen en makers van kleur? Ook hier heeft het museum geen excuus: de eerder genoemde Iris Kensmil is een Nederlandse met Surinaamse afkomst. Wat meer werk van kunstenaars van kleur opnemen in de collectie zou het museum ook niet misstaan. Welcome to the present.
Zelf bezoeken?
Hoe lang doe je er over?
30 min. Plus 10 min voor de wandeling er naartoe.
Expert level
Beginners |
Gevorderden |
Crazy pro
Meer weten
Getriggerd door het onderwerp van genderdiversiteit in collecties en in de kunstgeschiedenis? Kunsthistorica Linda Nochlin heeft een wereldberoemd essay over dit onderwerp geschreven, getiteld ‘Why Have There Been No Great Women Artists?’. Het hele essay kun je online lezen.