Charlotte Hercules 25 september 2018

GO | NO GO #130: Glans en Geluk

Gaan of niet gaan: dat bepaal je zelf. Wij geven je – met een kritische blik – tips voor tentoonstellingen. Deze week zijn we in het Gemeentemuseum in Den Haag voor ‘Glans en Geluk, kunst uit de wereld van de Islam’.

Islamitische kunst kent prachtige ornamentiek, geometrische vormen, stralende kleuren en een staaltje ambachtswerk waar je spontaan van gaat kwijlen. Hoewel wij geen ‘nee’ zouden zeggen tegen een kunsttour naar Marokko of Iran, volstaat een treinkaartje naar Den Haag ook for the time being. Het Gemeentemuseum in Den Haag bezit namelijk één van de belangrijkste collecties toegepaste islamitische kunst in Nederland. In 1927 was de laatste tentoonstelling over oude islamitische kunst te zien: hoog tijd voor een nieuwe dus! Maar wat is islamitische kunst nu precies? Glad you asked. Voor wie er nog niet bekend mee is, krijgt direct bij binnenkomst antwoord: alle creatieve uitingen die voor of door moslims in islamitische landen zijn gemaakt, van de zevende eeuw tot nu.

In ‘Glans en Geluk’ worden circa 300 voorwerpen van islamitische kunst uit de periode 900-1900 getoond. Een flinke tijdsspanne, die wordt onderverdeeld in een aantal thema’s: religie, kalligrafie, mens, dieren, bloemen en planten, arabesk, geometrie en verstilling. Klinkt als best veel, en dat is het ook. Maar alle objecten komen met hun eigen verhaal: terwijl je kijkt naar geknoopte tapijten, geblazen glas of gesneden houtwerk, leer je over de islamitische cultuur en tradities. Niet alleen het brein wordt gevoed, het oog krijgt ook wat: de ambachtelijke objecten en ornamenten teleporteren je eventjes duizenden kilometers verderop. Met een beetje verbeelding lijkt de beveiliger zelfs een beetje op Aladdin uit de Disney-film. Heads up: zoek niet naar tekstbordjes bij de objecten. Als bezoeker word je uitgenodigd om te kijken, kijken en nog eens te kijken. Mocht je toch meer willen weten, dan ligt er bij binnenkomst een boekje voor je klaar.

Links: Moskeelamp met het lichtvers uit de Koran en titels van opdrachtgever, Syrië of Egypte, 1322-1328| Rechts: Twee glazen inktpotjes, Syrie, 9eeeuw, Beide: foto door Mounir Raji – Visionary Agency, Art Directie: Marieke van Elsäcker, via Gemeentemuseum Den Haag.

Een groot pluspunt van deze tentoonstelling is dat er een gevarieerd beeld van Islamitische kunst wordt gegeven. We zien namelijk werken uit onder andere Spanje, Marokko, Afghanistan, maar ook uit China, India, Iran, Bulgarije en Turkije. Niet alleen kunst-lovers, maar ook geschiedenis-fanatics komen aan hun trekken: de oorsprong van de islam wordt kort aangestipt, net als de grote verspreiding van het islamitische ornament in kunst en architectuur. Dit komt door handelaars, ambachtslieden, pelgrims en wetenschappers die hun kennis, technieken, talen, gewoonten en kunstvormen uitwisselden op reis. Via handelsroutes en als oorlogsbuit kwamen islamitische objecten ook buiten het islamitische rijk terecht. Deze prachtige kruisbestuiving toont het Gemeentemuseum door bijvoorbeeld ook Italiaanse vazen te tonen die bijna niet te onderscheiden zijn van hun islamitische prototype. Niet alleen qua decoratieve ornamenten, maar ook wat betreft wetenschap en techniek was de islamitische wereld zijn tijd vaak vooruit. Wist je bijvoorbeeld dat de cijfers die wij vandaag gebruiken Arabische cijfers zijn!?

Tegelveld, Iran, 1220-1300, Foto: Mounir Raji – Visionary Agency, Art Directie: Marieke van Elsäcker, via: Gemeentemuseum Den Haag.

Deze expositie geeft je de kans om op tijdreis te gaan: eerst terug naar het verleden met alle historische objecten, dan weer terug naar het heden dankzij een aantal bijzondere mensen. Schrijvers, koks en musici mochten een ode brengen aan de zintuiglijk prikkelende voorwerpen uit de collectie van het museum. Wat zij met elkaar gemeen hebben, is hun islamitische afkomst. Schrijver Rashid Novaire, ud-speler Amer Shanati en kok Zina Abboud kozen elk een object waar zij zich tot aangetrokken voelden en inspiratie uit halen. Hun odes kom je in de expositie zelf tegen, maar komen ook terug in diverse activiteiten die het Gemeentemuseum organiseert. Leuk detail: ook de catalogus verbindt verschillende vakgebieden, want er zijn een aantal Oosterse recepten in verwerkt. Zo kan je ook thuis nog nagenieten van de tentoonstelling!

Zelf bezoeken?

Hoe lang doe je er over?
Wil je uitgebreid genieten van alle pracht en praal? Trek er dan zeker een half uur voor uit.
Expert level
Beginners | Gevorderden | Crazy pro
Meer weten

Tijdens de tentoonstelling organiseert het Gemeentemuseum meerdere activiteiten. Zo zijn er verschillende rondleidingen, verhalenreizen, muziekoptredens en lezingen, bekijk hier het overzicht!

De tentoonstelling ‘Glans en Geluk’ in het Gemeentemuseum Den Haag is nog te zien t/m 3 maart 2019.

Meer informatie