Jule van Ravenzwaay 16 oktober 2018

GO | NO GO #136: Tussen Yin en Yang: de kunst van de balancerende olifant

Gaan of niet gaan: dat bepaal je zelf. Wij geven je – met een kritische blik – tips voor tentoonstellingen. Deze keer zijn we in kunsthal KAdE voor de tentoonstelling ‘A Balancing Act’.

Wie is er niet op zoek naar een vorm van balans in zijn of haar leven? We rennen alsmaar door, eten en feesten erop los, maar een keer in de zoveel tijd nemen we een balansdag en zitten we thuis op de bank met een kopje ‘balansthee’ even helemaal in balans te zijn. Volgens Judith van Meeuwen, curator van de tentoonstelling ‘A Balancing Act’ in kunsthal KAdE, is het haast een eerste levensbehoefte: ‘’Er is niets waar evenwicht geen rol in speelt’’. Dat zien we ook terug in de kunst. Balans vinden gaat over de zoektocht naar evenwicht, tussen yin en yang, over perfectie en schoonheid —iets waar kunstenaars al eeuwen door gedreven worden. Kunsthal KAdE presenteert dit allesomvattende thema door met een selectie kunstwerken uit verschillende disciplines.

‘A Balancing Act’ opent met een fantastische eye-catcher: een op zijn slurf balancerende olifant, vastgezogen aan de muur. Het gigantische gewichtloos ogende dier van Daniel Firman is enorm fotogeniek en spreekt bij iedereen tot de verbeelding. Want omg, hoe is het mogelijk dat deze zware olifant aan de muur kan hangen?!?.  Firman benadrukt met zijn olifant iets wat normaal voor oog niet zichtbaar is, maar onze hele wereld vormgeeft: de zwaartekracht. Door deze los te laten, ontstaat er een vorm van ‘gravitational disturbance’, zoals Firman dat noemt; oftewel een totaal nieuwe ervaring van de werkelijkheid. Opeens staat alles op zijn kop, net zoals de olifant. Maar de tentoonstelling bevat meer pareltjes die een reisje naar de Amersfoortse kunsthal waard zijn. Neem bijvoorbeeld de prachtige lichtinstallatie bestaande uit zwevende neonbuizen van Henk Stalling of de video van een balancerend huis dat als een wip heen en weer gaat wanneer de twee bewoners zich verplaatsen (Alex Schweder & Ward Shelley). En dan is er ook nog de kast van Tejo Remy & René Veenhuizen, Chest of Drawers (you can’t lay down your memories) uit 1991, gemaakt van een door een band bijeengehouden verzameling van lades, een van de bekendste Nederlandse designs. Off we go, tijd om de balans op te maken (hehe).

Zaaloverzicht ‘A Balancing Act’ met links Wainer Vaccari en rechts Daniel Firman, foto: Peter Cox, via Kunsthal Kade.

We wandelen van de ene aangename verrassing naar de andere. Zo komen we bijvoorbeeld enkele prachtige werken van Alexander Calder tegen, de Amerikaanse kunstenaar bekend van zijn mobiles met abstracte figuren die in de lucht balanceren. Een mooi voorbeeld van het vinden van een letterlijk evenwicht tussen verschillende elementen in een kunstwerk. Als we verder lopen, zien we werken waarin de mens met zijn eigen gevoel voor evenwicht speelt. Het lichaam staat centraal en wordt in alle mogelijke bochten gewrongen. In de video Head to head (2013) van het Zwitserse collectief JocJonJosch staan de drie kunstenaars diagonaal met hun hoofden leunend tegen elkaar, op zoek naar wat het betekent om een collectief te zijn. Als een speler uitvalt, is het evenwicht immers verloren en valt de groep uiteen. De foto A Balancing Act (1998) van Job Koelewijn – naamgever van de tentoonstelling – toont een bredere interpretatie van het onderwerp. Koelewijn staat op straat met een gigantische wankelende stapel glazen bekers, die hij maar moeilijk in balans weet te houden. Het is een symbool voor zijn moeilijke tijd als beginnend kunstenaar in New York. Esthetisch, fysiek of symbolisch evenwicht; het thema van de tentoonstelling komt een voor een terug in de verschillende (interactieve) installaties, video’s, tekeningen en sculpturen.

Zaaloverzicht ‘A Balancing Act’, met werk van Alexander Calder. Foto: Peter Cox, via Kunsthal Kade.

Het moeilijke van een thematische tentoonstelling, is dat deze soms een beetje gedwongen, te uitgedacht of te gestructureerd (lees: saai) overkomt. Alle werken dienen immers in een bepaald stramien te passen, aan dat ene thema te voldoen. Het risico is dat er dan meer op thema dan op kwaliteit wordt geselecteerd. Een ander nadeel is dat een thematische tentoonstelling nooit compleet is. Er zijn altijd nog zo veel meer voorbeelden van kunstwerken te bedenken die ook bij het thema zouden aansluiten, en dat is zeker het geval bij een thema als ‘’balans’’. Toch maakt KAdE vaker thematische exposities, zoals afgelopen zomer nog over krijt als medium. Ook bij deze tentoonstelling gaven we aan het totaalconcept tot een beetje willekeurig te vinden. Maar hoewel ‘A Balancing Act’ af en toe als een opsomming aanvoelt, zijn de kunstwerken wel van een hoge kwaliteit. De cross-over tussen verschillende vormen van kunst werkt goed en laat zien dat (de zoektocht naar) balans overal voorkomt, zonder daarbij onrecht te doen aan de individuele kunstwerken. Wij vertrekken voldaan.

Zelf bezoeken?

Hoe lang doe je er over?
30 minuten
Expert level
Beginners | Gevorderden | Crazy pro
Meer weten

‘A Balancing Act’ is niet alleen een plezier voor volwassenen maar ook een paradijs voor kinderen. KAdE heeft een groot aanbod aan activiteiten voor de jongsten. Zo kan je een kinderfeestje boeken in combinatie met de tentoonstelling. Lees hier meer.

De tentoonstelling ‘A Balancing Act’ is nog t/m 6 januari te zien in kunsthal KAdE in Amersfoort.

Meer informatie