Ananda Hegeman 08 januari 2019

GO | NO GO #150: Food for thought

Gaan of niet gaan: dat bepaal je zelf. Wij geven je – met een kritische blik – tips voor tentoonstellingen. Deze keer zijn we in Foam voor een dosis #foodporn-inspiratie. Daar zie je nu namelijk een expositie om je vingers bij af te likken: ‘Feast for the Eyes. The Story of Food in Photography’.

Even geen inspiratie voor hoe je je avocado-toast moet vastleggen voor je Instagram-feed? Ren dan snel naar fotografiemuseum Foam voor ‘Feast for the Eyes’, een uitgebreide tentoonstelling met de belangrijkste kunstenaars binnen de voedselfotografie. Bij binnenkomst waan je je gelijk in de keuken van een desperate housewife in de jaren 50 door de knalgele muur en geblokte faux-tegeltjesvloer. Met foto’s van kleine hapjes en heuse feestmalen toont Feast for the Eyes welke verschillende betekenissen voedsel heeft in onze maatschappij. Het is meteen zo klaar als een klontje: wij mensen zijn obsessed met voedsel, het is een van de meest gefotografeerde onderwerpen in de kunstgeschiedenis. Omdat voedselfotografie sinds een paar jaar massaal gedeeld wordt op sociale mediaplatforms als Instagram en Facebook, is de belangstelling voor de esthetiek van een (voorheen vaak doodgewone) maaltijd alleen maar toegenomen. Bovendien is het vastleggen van voedsel een onderdeel geworden van de eetervaring zelf. Kijk maar eens rond, de volgende keer dat je in een restaurant bent: zodra de borden aan tafel verschijnen, pakt men niet meteen een vork, maar een smartphone.

Ouka Leele, ‘Peluqueria’, 1979, © Ouka Leele, via: Foam

De expositie in Foam toont deze food-fixatie aan de hand van drie thema’s: ‘Still Life’, ‘Around the Table’ en ‘Playing with Food’. Wij staan nu al te watertanden. Het thema van de eerste zaal, ‘Still Life’, vindt haar oorsprong in de zeventiende-eeuwse schilderkunst. Maar het genre is nog lang niet dood: ook in moderne fotografie zien we veel composities van sappige druiven en knalrode tomaten. Soms rechttoe-rechtaan, soms zo origineel als de stillevens van Roger Fenton (1819 – 1869), die een compositie van bedorven fruit laat zien. Het thema ‘Around the Table’ laat de rituelen die plaatsvinden rondom eten zien. Hier had zo een kiekje van jouw kerstdiner met gevulde kalkoen (of chia-infused bietenburger met schuim van amandelmelk) van vorige maand tussen kunnen hangen. Binnen dit thema duik je ook dieper in de culturele betekenissen van voedsel: van het belang van de Kerst-kalkoen waarbij heel het gezin wacht tot vader, “het almachtige hoofd van het gezin”, de vogel aansnijdt, tot de dikke rijen met Britten die hoopvol staan te wachten op hun hotdog na een dagje zwemmen. Tot slot laat het thema ‘Playing with Food’ zien wat het oplevert als je met een gevoel voor humor en ironie naar je dagelijkse maaltijd kijkt. Hier zijn onder meer een hoofdtooi van citroenen (ja, die poster die door heel Amsterdam hangt!) en een Mona Lisa van pindakaas te zien.

De tentoonstelling is niet alleen maar naar Instagram-waardige plaatjes van eten kijken. Het thema ‘At the Table’ vertelt bijvoorbeeld dat we door voedselfotografie ook veel leren over de maatschappij en tijdsgeest. Denken we nog steeds hetzelfde over bepaalde dingen als vijftig jaar geleden? Martha Rosler geeft bijvoorbeeld op een absurdistische manier kritiek op de rol van de vrouw in de keuken in de jaren 50. Roslers kunst gaat meestal over de positie van vrouwen, en het onderwerp voedsel leent zich bij uitstek erg goed om deze positie aan te kaarten. Zo zien we in de expositie een filmpje waarin Rosler een alfabetische opsomming van keukenattributen maakt. Thank God voor emancipatie en Deliveroo. Naast de foto’s is er in deze zaal ook een groot aantal kookboeken te zien. Wat ons hier vooral opvalt, is hoezeer alles wat we nu lekker vinden tijdsgebonden is. Sommige foto’s naast recepten die onze opa’s en oma’s waarschijnlijk heerlijk vonden, zien er extreem onsmakelijk uit. Betekent dat dat onze toekomstige kleinkinderen staan te gruwelen bij een foto van een getoast broodje met zalm of een gepocheerd eitje?

Martin Parr, ‘New Brighton, England’, 1983-85, © Martin Parr / Magnum Photos, via Foam.

We waren er niet helemaal over uit of je nou op een lege of volle maag naar Feast for the Eyes moet gaan. Van de ene foto loopt het water je namelijk in de mond, maar van de andere werden we ronduit misselijk. Zo loop je in de zaal ‘Playing with Food’ tegen een grote foto van de iconische feministische fotografe Cindy Sherman op: een strandhanddoek met daarop een zonnebril, en hele verzameling half-opgegeten snacks en sauzen, en een plasje kots. In de zonnebril zien we de reflectie van Shermans eigen gepijnigde gezicht. Sherman toont ons niet het clichébeeld van de beach babe, zonnebadend op het strand, maar een destructieve relatie met eten en het verstoorde zelfbeeld dat daar vaak mee gepaard gaat. Food for thought: heel goed, maar lekker is anders. Een extra tip die we dus kunnen geven, is dat je de komende tijd maar beter niet met heel veel trek óf een voedselvergiftiging naar Foam kunt gaan.

Zelf bezoeken?

Hoe lang doe je er over?
45 minuten
Expert level
Beginners | Gevorderden | Crazy pro
Meer weten

In de Foam Studio’s kun je elke zondagmiddag een inloopworkshop volgen als verdieping op de tentoonstelling. Tijdens deze workshop kan je je laten inspireren door fotografen die uiteenlopende ideeën hebben over het klassieke stilleven. Hoe zou jij een stilleven vormgeven? En welk eten past daarbij? Je beste foto krijg je geprint mee naar huis.

De tentoonstelling ‘Feast for the Eyes. The Story of Food in Photography’ is nog t/m 3 maart 2019 te zien in Foam.

Meer informatie