Ananda Hegeman 27 maart 2019

GO | NO GO #168: All hail Hockney

Gaan of niet gaan: dat bepaal je zelf. Wij geven je – met een kritische blik – tips voor tentoonstellingen. Deze week gingen we naar het Van Gogh Museum, waar op dit moment kleurrijke schilderijen van David Hockney hangen.

De lente is ein-de-lijk hier! Na maanden van zelfopgelegd isolement en een structureel vitamine D-tekort kunnen weer gaan picknicken in het park, met blote benen over straat en ongegeneerd veel ijsjes eten (oké, toegegeven: dat laatste deden we in de winter ook). Iemand die ook groot fan is van de lente, is David Hockney. ‘Als de natuur vol in bloei staat, is het net of er champagne over de struiken is gegoten. Alles schuimt en het ziet er schitterend uit’, aldus de duurste levende kunstenaar. In 1972 verkocht Hockney het schilderij Portrait of an Artist voor 18 duizend dollar. Vorig jaar verscheen het werk weer op de markt en werd het door een anonieme koper gekocht voor een bescheiden 90,3 miljoen dollar. Zelf geeft Hockney hier niet zoveel om. Het enige wat hem dwarszit, is dat hij nu niet weet waar zijn schilderij uithangt. De middag van de veiling heeft hij Christie’s een mailtje gestuurd met maar vier woorden: ‘Who. Has. MY. Painting?’. In verband met de privacy van de koper mocht het veilinghuis dit niet delen en weet de schilder tot op de dag van vandaag dus niet waar het werk zich bevindt. Gelukkig geldt dat niet voor de schilderijen die nu te zien zijn in de expositie ‘Hockney-Van Gogh’ in het Van Gogh Museum. Hockney was er als de kippen bij om de werken in de tentoonstelling te bewonderen en belandde zelfs nog in een onverwacht avontuur.

David Hockney, ‘Nog meer gevelde bomen langs Woldgate’, 2008, olieverf op 20 doeken, © David Hockney, Foto: Richard Schmidt, via: Van Goghmuseum, Amsterdam

Behalve dat Hockney’s kleurrijke kunst from miles away te herkennen is, is hijzelf ook een wandelend kunstwerk. Zijn signature look is een groen vestje, rode stropdas en gele bril: net zo kleurrijk als zijn schilderijen. In de jaren 60 vertrok hij naar Los Angeles, waar hij zich permanent vestigde. De kolossale werken die nu in het Van Gogh Museum hangen maakte hij in de jaren 90 toen hij terugging naar zijn geboortegrond Yorkshire om zijn moeder te bezoeken. Dat Hockney toen al drie decennia in LA woonde zie je hier duidelijk terug. Als wij namelijk aan Noord-Engeland denken, denken wij aan een grijze boel, maar Hockney heeft Yorkshire als een Californisch landschap geschilderd door alles erg sunny en levendig af te beelden. Na een bezoekje aan deze tentoonstelling zie je jouw omgeving gegarandeerd ook door een kleurrijke Hockney-bril.

David Hockney, ‘Het aanbreken van de lente in Woldgate, East Yorkshire in 2011 (tweeduizendelf)’,© David Hockney, Foto: Richard Schmidt, Centre Pompidou, Parijs. Musée national d’art moderne – Centre de création industrielle, via: Van Goghmuseum, Amsterdam.

Je kunt Hockney best een excentrieke kunstenaar en een anarchist noemen, die begin jaren zestig al openlijk voor zijn ­homoseksualiteit uitkwam, terwijl de Engelse wet het nog verbood. Hij flirtte met pop-art, moest niks hebben van het minimalisme of (in zijn woorden) ‘barbaarse abstracte kunst’, maar wou portretten en reusachtige kleurrijke natuurschilderingen maken. De meeste landschapsschilderijen van Hockney waren eerder al in Londen, Parijs, Bilbao, Keulen en New York te zien, maar nu is het eindelijk de beurt aan Amsterdam. De eerste tentoonstelling in ons land sinds 1995 laat maar liefst 60 kunstwerken van de iconische kunstenaar zien. Je bezoekt deze expo niet, je loopt er ín. Het gigantische Arrival of Spring in Woldgate, East Yorkshire is 3,70 meter hoog, 9,75 meter breed en bestaat in totaal uit 32 doeken. Het is zo groot en kleurrijk dat je als het ware wordt opgezogen door het werk. Als je er langs loopt, voelt het eigenlijk alsof je een boswandeling maakt. Vlak na de opening van de expositie is Hockney naar Normandië vertrokken, waar hij vier maanden verblijft om daar nogmaals de komst van de lente vast te leggen. Volgend jaar een Hockney x Van Gogh 2 dus?

David Hockney, ‘Woldgate Woods, 6 & 9 november 2006’, olieverf op 6 doeken, © David Hockney, Foto: Richard Schmidt, Van Goghmuseum, Amsterdam.

De expositie is geen one man show: belangrijk thema is de invloed van Vincent Van Gogh op Hockney. Van Gogh, groot voorbeeld voor Hockney, was ook gefascineerd door de afwisseling van de seizoenen. Vanuit Arles schreef hij in de lente van 1888 aan zijn broer: ‘…stuur me in godsnaam onmiddellijk die verf. Het seizoen van de bloeiende boomgaarden duurt maar zo kort en je weet dat dat motieven zijn waar iedereen vrolijk van wordt.’ Beide kunstenaars hebben dus een grote fascinatie voor de natuur, gebruiken veel kleur en experimenteren met perspectief. In de tentoonstelling worden de Hockney-werken aangevuld met werk van Van Gogh uit de collectie van het museum. Maar wat wij vooral awesome vinden, zijn de schetsboeken van de twee kunstenaars die naast elkaar zijn gelegd. Schetsen is als mijmeren voor een beeldend kunstenaar; deze schetsen laten goed zien dat de twee kunstenaars echt soulmates zijn. De manier van schetsen is bijna een-op-een identiek. Toch zijn er ook veel verschillen tussen de kunstenaars. Ten eerste is er het formaat: Hockney’s schilderijen zijn als het ware Van Goghs voor reuzen. Ten tweede is er een verschil in techniek. In de Yorkshire-periode experimenteerde Hockney voor het eerst met zijn iPad en maakte hij tekening met behulp van de app Brushes en een stylus-pen. Very technological, much wow. Zelf zegt hij het vooral fijn te vinden dat hij de iPad makkelijk mee kan nemen en in zijn bed verder kan werken; wij zien hem al voor ons in zijn kleurrijke bed (hoe schattig!). Zo ontstonden de afgelopen jaren tientallen digitale tekeningen, die op groot formaat uitgeprint in de tentoonstelling worden getoond. Zou Van Gogh deze moderne techniek ook hebben omarmd als het in zijn tijd beschikbaar was geweest?

Zelf bezoeken?

Hoe lang doe je er over?
60 minuten
Expert level
Beginners | Gevorderden | Crazy pro
Meer weten

Geïnspireerd geraakt? Elke zaterdag en het hele paasweekend vind je in de tentoonstellingsvleugel de Tekenkar. Laat je inspireren door de werken van Hockney en Van Gogh of doe een van de tekenopdrachten. Reserveren is niet nodig.

De tentoonstelling ‘Hockney – Van Gogh: The Joy of Nature’ is nog t/m 26 mei 2019 te zien in het Van Gogh Museum.

Meer informatie