Als een magneet werden we naar deze meer dan levensgrote figuur getrokken: Man in Oosters kostuum, die Rembrandt schilderde toen hij 26 was. Daar staat een man van vlees en bloed, met zijn diepe rimpels en pigmentvlekken. Het lijkt een verkleedpartijtje te zijn, want de man zelf lijkt eerder west-Europees. Wat Rembrandt onderscheidde van zijn tijdgenoten, die niet-westerse personen vaak als bijfiguren weergaven, is dat hij deze man als individu afbeeldde en de hoofdrol gaf. En kijk eens naar al die verschillende stoffen, uitgedrukt in verf: het gladde van de tulband, het zachte van de mantel en de bontranden aan de mouwen. Hiermee liet Rembrandt zien dat hij in alle schildertechnieken thuis was. Het is meteen duidelijk: Rembrandts is van meet af aan ambitieus en niet bang om dingen anders te doen. Zoals het hoort voor een international art star in the making.
GO | NO GO #222: Hoe werd Rembrandt een superster?
Gaan of niet gaan: dat bepaal je zelf. Wij geven je – met een kritische blik – tips voor tentoonstellingen. En dat bracht ons naar Leiden, waar nu in Museum De Lakenhal de tentoonstelling ‘Jonge Rembrandt – Rising Star’ te zien is.
Museum De Lakenhal neemt ons terug in de tijd, naar Rembrandts jonge jaren in Leiden en Amsterdam, toen het allemaal begon. Was hij van het begin af aan een virtuoos talent, of moest hij eerst op gang komen en experimenteren? Wie waren zijn leermeesters, hoe bouwde hij zijn netwerk op, en hoe veroverde hij als jonge maker een plek in de kunstwereld? Deze tentoonstelling is een ontdekkingstocht naar het geheim van Rembrandt: hoe werd hij toch zo’n superster? Verwacht een mix van schilderijen, etsen en tekeningen, die samen het verhaal vertellen van een bevlogen jongen die waarschijnlijk al op zijn veertiende wist dat hij het moest gaan maken als kunstenaar. En laten er nu ook nog eens een aantal spannende onthullingen gepresenteerd worden die het verhaal compleet maken.
De tentoonstelling trapt af met een recente vondst uit het archief van de Universiteit Leiden. In een vitrine zijn officiële documenten te zien die aantonen dat Rembrandt twee jaar lang, van 1620 tot 1622, ingeschreven stond bij de Universiteit Leiden, een jaar langer dan tot nu toe gedacht werd. Hij studeerde aan de letterenfaculteit, waaronder theologie. Wat dat met zijn kunstenaarschap te maken heeft? Veel, want het vertelt ons dat hij daar waarschijnlijk leerde over de bijbelse en mythologische verhalen die hij later in zijn schilderijen verbeeldde. Hij deed dit op geheel eigen wijze. Een goed voorbeeld hiervan is zijn voorstelling van Samson en Delila, geschilderd toen Rembrandt 22 was. Fris in deze video even je geheugen op, mocht deze titel niet direct een belletje doen rinkelen rond dit verhaal uit de bijbel. En kijk dan eens ter vergelijking naar deze verbeelding van hetzelfde verhaal door Rembrandts Vlaamse tijdgenoot Anthony van Dyck. Rembrandt pakt het duidelijk anders aan: hoewel de kleding en het verhaal historisch zijn, voelen de mensen en hun emoties heel echt, tijdloos of zelfs hedendaags. Zoals die verschrikte Filistijn die met zijn schaar in de aanslag binnenloopt ― dat lijkt toch gewoon een scène uit een thriller?
#/media/File:Anton_van_Dyck_-_Samson_and_Delilah_-_Google_Art_Project.jpg){kind=link}
Wat je zeker niet mag missen in deze expo is de ontdekking van kunsthandelaar Jan Six, die eind 2018 het nieuws haalde. De tweede ontdekking van Six in korte tijd, wat om meerdere redenen voor flink wat ophef zorgde in de internationale kunstwereld. Het zou gaan om een overschilderde Rembrandt, waar langzaam de bovenste verflaag van verwijderd moest worden om het echte werk zichtbaar te maken. Kijk maar naar de rode cape waaronder je het paars ziet verschijnen, of het jongetje op de voorgrond dat ineens in zijn blote billen staat. De figuren in de achtergrond, inclusief het zelfportretje van Rembrandt, zouden van de hand van de grootmeester zijn. Nog steeds is de restauratie van dit werk niet afgerond, maar toch is gekozen dit werk te tonen als onderdeel van de tentoonstelling. Zonder twijfel wordt het schilderij door Museum De Lakenhal gepresenteerd als echte Rembrandt. Wij zeggen: laat je ogen langzaam over het doek gaan, bekijk vervolgens de rest van de tentoonstelling en kom daarna nog eens terug. Wat zie en herken jij in dit werk, en is het echt de jonge Rembrandt die je vanaf de achtergrond aankijkt?
Zelf bezoeken?
In de televisieserie Het raadsel Rembrandt maakt Rembrandt-biograaf Onno Blom een reis door het persoonlijk leven van Rembrandt. Bingewatchen, but make it cultural.