GO | NO GO #338: Train de billen en de beleving

Juist de uitdaging maakt deze tentoonstelling uitermate de moeite waard. Om daar nog een schepje bovenop te doen: het is raadzaam om meer dan eens terug te komen naar 84 STEPS. Het langdurig project ー het loopt sinds 2021 en eindigt in september ー verandert steeds en heeft een heel uitgebreid activiteitenprogramma. Bij mijn eerste bezoek zag ik het werk Poke Press Squeeze Clasp van Afra Eisma. Even dacht ik toen dat ik onuitgenodigd een lounge binnen was gelopen. Rondom een groot kleurig tapijt op de vloer liggen, zitten en hangen mensachtige figuren die van hetzelfde gehaakte materiaal zijn gemaakt. Er was verder niemand in de ruimte. Door even tegen een van de gehaakte poppen aan te kruipen, voelde ik me deel van deze geheime bijeenkomst. Toen ik laatst voor een tweede keer binnen liep, leek de ruimte inmiddels meer op een woonkamer waar ik mijn ondeugende hond iets te lang alleen had gelaten met kussens en boeken. Dit wekte mijn nieuwsgierigheid, alsof het mijn opdracht was om erachter te komen wat zich hier had afgespeeld. Temidden van deze schijnbare chaos hingen een aantal televisieschermen, het werk Soft Destructions van Anna Witt. In de videowerken wordt duidelijk dat de ontrafeling in de tentoonstellingszaal niet veroorzaakt is door een hond of ander losgeslagen beest, maar door de kunstenaar. We zien haar met bedeesde handgebaren de vulling uit de bank trekken en plastic kapot scheuren. De kunstwerken zijn ASMR-video’s, een type video bedoeld om een aangenaam tintelend gevoel op te roepen, bijvoorbeeld door middel van knisperende geluiden en langzame handbewegingen.

Het valt je misschien bij een eerste bezoek aan 84 STEPS al op dat er wat puzzelstukjes lijken te missen. De kunstwerken in 84 STEPS zijn maar een deel van the full experience; misschien wel belangrijker is de programmering die eromheen wordt georganiseerd. Neem het werk van Moosje M Goosen Onwards en het daarbij ontwikkelde programma Inwards van Daily Practice (Suzanne Weenink). Onwards bestaat uit 40 witte pagina’s aan de muur, met daarop one-liners en korte verhalen over haar ervaringen met een levensreddende longtransplantatie en het herstel van die procedure. Het programma Inwards vindt plaats op de vloer tussen de kunstwerken: tweewekelijks vinden er meditatiemomenten plaats en ieder seizoen kun je deelnemen aan een zes uur durende stilteretraite. Hiermee wil Weenink een ruimte maken voor acceptatie van het eigen lichaam, hoe vergankelijk of fragiel dat lichaam ook is. De teksten van Goosen zijn de ultieme inspiratiebron. Maar Melly organiseert ook activiteiten op het snijvlak tussen kunst en educatie die losstaan van de getoonde werken. Zo deed ik twee jaar geleden mee aan een proeverij en workshop over Chinese kruidenthee en de balancerende werking daarvan. Kunstenaars Jessie Tam and Zheng Tianyi wilden hiermee deze helende traditie uit hun cultuur injecteren in een maatschappij waar ze de emotie bij het theedrinken missen. Tijdens de workshop kreeg de thee een diepere lading voor mij: het deed me nadenken over hoe ik bijvoorbeeld omga met stress en hoe thee een helende werking voor mij kan hebben, als medicinaal middel en als handeling en verbindende factor. Voor mij staan kunst en educatie niet los van elkaar, voor veel kunstenaars geldt hetzelfde. Kunst kan je nieuwe ervaringen, lessen of (zelf)kennis brengen. En is de kunstenaar niet bij uitstek degene die kan bedenken hoe en wat die educatie kan of moet zijn? Soms krijg je wel het gevoel dat je veel mist van een werk: je kunt onmogelijk bij alle activiteiten aanwezig zijn wanneer het programma zo uitgebreid is. Maar ook de attributen en achtergebleven sporen van de activiteiten brengen het tot leven, al is het in je verbeelding. Wees daarnaast niet getreurd over wat je allemaal hebt gemist. Vanaf juni is er een documentaire te zien over alle activiteiten die in de afgelopen twee jaar hebben plaatsgevonden in 84 STEPS. Als er één ding is dat ik je tot slot mee zou willen geven: kijk bij élk museumbezoek of er nog een activiteitenprogramma wordt aangeboden, die de mooiste kunst voor jou nog mooier kan maken.