GO | NO GO #344: Hogere sferen

De provincie Limburg heeft een rijke katholieke traditie. Dat is terug te zien in het schilderij ‘Laatste oordeel’ (1557) van Hubertus Goltzius uit de eigen collectie van het museum. Onderaan het doek wachten mensen in doodsangst op het oordeel van Christus die casual boven ze zweeft. Het schilderij heeft eeuwenlang in het Venlose Raadhuis gehangen, waar het bezoekers moest wijzen op het belang van rechtvaardigheid. In de expositie krijgt het schilderij een andere betekenis. Het wijst de bezoeker er nu op dat godsdienst sterk is verbonden met het geloof in rituelen en het hogere, een onderdeel van de mystiek. Een ander schilderij uit de collectie dat ook verandert qua interpretatie is ‘De Judaskus’ uit 1949 van Aad de Haas. De judaskus is hét symbool van verraad. Al lijkt dit werk, ondanks de titel, niks te maken te hebben met verraad. Het is geschilderd in matte, zachte tinten. Het is alsof de kunstenaar hier een loopje neemt met de religieuze connotatie. De kus doet eerder liefdevol en zacht aan. De figuren doemen als een soort visioen op, en zijn het toonbeeld van mystiek. Tegenover deze schilderijen uit de collectie zijn er veel moderne kunstwerken te bewonderen.

En een van die hedendaagse werken is van de Belgische kunstenaar Hans op de Beeck (1969). Te herkennen aan zijn palet van zwart- en grijstinten. In de zaal die gewijd is aan het thema Verstilling is dan ook geen kleur te bekennen. De installatie ‘My bed a raft, the room the sea, and then I laughed some gloom in me’ (2019), lijkt op een verstilde film scene. Een levensgroot meisje ligt in een bed dat zweeft boven een vlot in een vijvertje. Ze ligt er rustig en sereen bij. Dit alles in monochroom grijs, waardoor het een vervreemdend effect krijgt, het lijkt wel een beeld uit een droom. Even verder stuiten we op nog een werk van Op de Beeck. Dit maal een film: ‘Staging Silence’ (2019). Deze 44 minuten durende zwartwit film boeit van de eerste tot de laatste seconde. Twee handen bouwen scène na scène fantasie interieurs en landschappen op en af. Zo begint de film met een onopgemaakt bed met gekreukte witte lakens die in de scène daarna worden omgevormd tot een waarachtig sneeuwlandschap met ijsbergen. Zo wordt een zandvlakte een bloemenveld en transformeert een luchthaventerminal in een museum voor moderne kunst. In beeld zijn altijd de construerende en demonterende handen die met alledaagse materialen het decor constant veranderen. Door de gelijkmatige overgang van decor naar decor en de handen die in een rustig haast meditatief tempo aan het werk zijn, kom je er met heel zen gevoel uit. Tot je de museum deuren achter je sluit en je weer beland in de alledaagse werkelijkheid, maar wel met een flinke portie mystiek op zak.