Het was ruim twaalf jaar lang het glinsterende middelpunt van het Amsterdamse uitgaansleven: Club RoXY. Net als in clubs als de iT en De Waakzaamheid werd hier ’s nachts uitgaansgeschiedenis geschreven. Daar komt echter op 21 juni 1999 abrupt een einde aan. Tijdens een herdenkingsfeestje voor kunstenaar Peter Giele, die het interieur van de RoXY ontwierp, vliegt de zaak in brand. Helemaal bovenin het gebouw, in haar kleedkamer op zolder, bevindt zich op het moment dat de brand uitbreekt performing artist Zubrowka. Zij vraagt zich naar eigen zeggen al even af waarom ze zo’n last heeft van opvliegers, totdat duidelijk wordt dat de club onder haar in lichterlaaie staat. Zubrowka, de muze van club RoXY, is uiteindelijk de laatste die het pand verlaat. Het betekent het einde van een tijdperk: van het interieur van de RoXY blijft niets meer over.
GO | NO GO #348: Rockin’ RoXY
Gaan of niet gaan: dat bepaal je zelf. Wij geven je – met een kritische blik – tips voor tentoonstellingen. Onze redacteur Hanna de Vos bezocht onlangs het Amsterdam Museum aan de Amstel voor de tentoonstelling ‘Ode aan Zubrowka: de muze van club RoXY’.
Niet iedereen heeft door die brand de gloriedagen van de RoXY mee mogen maken, maar in het Amsterdam Museum aan de Amstel kunnen we nu gelukkig een glimp opvangen van een gemiddelde avond uit in de iconische discotheek. Het museum heeft in twee zalen de kleine maar fijne tentoonstelling Ode aan Zubrowka: de muze van club RoXY opgebouwd. Stralend middelpunt zijn twintig foto’s van Cleo Campert, die in de jaren ’80 en ’90 huisfotograaf in de RoXY was. De muze van club RoXY is onderdeel van het project Collecting the City, waarin het Amsterdam Museum tot 2025 (terwijl het museumgebouw verbouwd wordt) samenwerkt met lokale kunstenaars en buurtmusea om de geschiedenis van Amsterdam te ‘verzamelen’. Natuurlijk mag een iconische plek zoals Club RoXY in die geschiedenis niet ontbreken.
In De muze van Club RoXY wordt de RoXY voor heel eventjes weer werkelijkheid. De tentoonstelling begint door je eens even helemaal onder te dompelen in de sfeer van weleer met een heuse silent disco. Met slimme projecties, een verdonkerde ruimte en een paar koptelefoons die een opgenomen DJ-set uit de hoogtijdagen afspelen, wordt in de eerste zaal een avondje dansen in Club RoXY nagebootst. Zelfs het originele logo van de club – een van de weinige objecten die de brand wel hebben overleefd – is ervoor van stal gehaald. Doe je ogen dicht en beeld je in dat naast de crème de la crème van het Amsterdamse uitgaansleven in de jaren ’90 danst. In de tweede zaal zijn ongeveer twintig foto’s van Cleo Campert te bewonderen, die ze maakte tussen 1989 en 1993. De glitter, glamour en boobies spatten ervan af. Campert legde verschillende feestgangers vast in uitbundige glitterpruiken en parelkettingen, of schaarse outfits gemaakt van leer en netpanty’s. Ze poseren voor de camera of dansen juist zo uitbundig dat ze alleen als vage vlek op de foto verschijnen. Hoewel de tentoonstelling maar een krappe twee zalen behelst, spreken de foto’s van Campert boekdelen. Er is weinig meer voor nodig om de RoXY opnieuw tot leven te wekken.
In Club RoXY draaide het allemaal om vrijheid en het loslaten van de sleur van het dagelijks leven: iedereen kon er zichzelf zijn en hun identiteit uiten zoals zij dat wilden. Mede daardoor was de discotheek ook mega belangrijk voor de LGBTQIA-beweging van de jaren ’90. Degene die volgens Cleo Campert de geest van de RoXY volledig belichaamt, is performer Zubrowka. Zij schittert in verschillende foto’s van Campert aan de muur, en is meer dan levensgroot afgebeeld als cardboard cutout in een knalroze tutu, kniehoge laarzen, felrode pruik en strak leren corset waar haar borsten uit tuimelen. Zubrowka had het niet zo op verhullende kleding. Zo zei ze ooit zelf: ‘It’s like all these garments just want to run away from my body!’ Ze is ook te zien in een gefilmd interview, waarin ze terugblikt op haar tijd als performer in de RoXY. Haar optredens waren altijd uitbundig, soms controversieel – ze vertelt bijvoorbeeld over een act waarin ze, verkleed als Madonna, Ayatollah Khomeini van Iran neerschiet, maar ook over een avond waarop ze een eindeloze slinger van vlaggetjes uit haar ‘doos’ lijkt te toveren, waarmee ze vervolgens de hele club versiert. Aan het einde van de tentoonstelling is het maar wat duidelijk waarom juist Zubrowka de geest van de RoXY belichaamt. Met haar betoverende performances en uitbundige, artistieke outfits is ze het perfecte voorbeeld van de zelfexpressie die Club RoXY zo eigen was. Toch jammer dat de muze van club RoXY geen grotere tentoonstelling is – ik had graag nog even doorgedanst.
Zelf bezoeken?
In deze tentoonstelling is maar een klein deel van de foto’s die Campert maakte opgenomen. Wil je ook nog even verder dansen in Club RoXY? In haar boek Het RoXY Archief zijn al Camperts foto’s van 1989 tot 1999 gebundeld.