Een kunstenaar kan het nog zo hard willen, maar een kunstwerk heeft zelden of nooit één betekenis. Kunstwerken zijn per definitie vatbaar voor interpretatie, en die interpretatie wil nog wel eens flink variëren afhankelijk van de context. De manier waarop een kunstwerk wordt gepresenteerd, bijvoorbeeld in een museale opstelling, in een solotentoonstelling van de kunstenaar in samenhang met andere werken uit zijn/haar oeuvre, of binnen een thematische groepstentoonstelling, is van grote invloed op hoe we een kunstwerk tot ons nemen. De vele zelfportretten van Rembrandt zouden bijvoorbeeld een heel andere lading krijgen als ze in een thematentoonstelling over narcisme in de kunst zouden worden getoond – just saying… Daarom in deze GO | NO GO een snelcursus over de moeilijkheid van de thematentoonstelling. Onze casus: Ik ben een geboren buitenlander in het Stedelijk. Jongens en meisjes, schrijven jullie mee?
Met een thematentoonstelling maakt een instelling een statement: er valt een trend in kunstenaarsland te signaleren, of het thema is een hot topic. In het kader van get it while it’s hot, haakte het Stedelijk dit jaar in op het thema van ‘migratie’ – volgens het persbericht van het Stedelijk “een onderwerp dat de samenleving lijkt te verdelen.” Bovendien leeft dit thema volgens het museum onder kunstenaars. Daarom wijdde het Stedelijk Museum dit jaar maar liefst vijf tentoonstellingen aan het begrip migratie, naar eigen zeggen “in de ruimste zin van het woord.” Naast solotentoonstellingen van de Indiase Nalini Malani, de Zuid-Afrikaanse Zanele Muholi (zie hier meteen die “ruimste zin van het woord” – haar werk gaat niet eens over migratie?) en de Colombiaan Carlos Motta, presenteerde het Stedelijk eerder dit jaar ook al Oplossing of Utopie? Ontwerpen voor vluchtelingen, een tentoonstelling met projecten van ontwerpers en architecten die bedoeld zijn voor tijdelijke situaties waarin vele vluchtelingen verkeren. De tentoonstelling Ik ben een geboren buitenlander is de laatste in deze reeks, waarvoor in de eigen collectie van het museum is gedoken met de vraag: hoe verhouden kunstenaars zich tot migratie, en op welke wijze brengen ze dit thema in beeld?