Met alle Airbnb’s, Nutellawinkels, horden toeristen, bakfietsen, het honderdduizendste ‘leuke koffiezaakje met hangende peertjes en bakstenen muren’ en complete yuppenwijken, is Amsterdam zijn volksaard in rap tempo aan het verliezen. Maar er was een tijd dat Amsterdam niet alleen voor de rijken was. In 1979 en 1980 doken Bettie Ringma (1944) en Marc H. Miller (1946) met hun polaroidcamera het Amsterdamse nachtleven in, waar ze een rijk scala aan types vastlegden die in de nachtelijke uurtjes hun problemen van overdag even konden vergeten. Het was een tijd waarin er nog in cafés gerookt mocht worden (wat lijkt dat toch lang geleden!), de bars nog bruin waren met behangetjes aan de muur, een tijd waarin je je oogschaduw nog tot aan je wenkbrauwen smeerde en waar de broek nog wel eens tot op de enkels werd geschoven zodra er een camera aan te pas kwam – gewoon om te laten zien wat je in huis had.
GO | NO GO #92: Een Amsterdamse wilde nacht in 1980
Gaan of niet gaan: dat bepaal je zelf. Wij geven je – met een kritische blik – tips voor tentoonstellingen. Deze keer stapten we weer eens binnen bij de galerie Stigter van Doesburg, waar nu de ‘Amsterdam Polaroids’ van Bettie Ringma en Marc H. Miller worden tentoongesteld.
Wat je te zien krijgt, is echt smullen. Bettie en Marc gingen alle kroegen af, en hadden na een tijdje vaste routes. De ene avond legden ze het nachtleven op de Wallen vast, de andere avond begaven ze zich rond het Rembrandtplein of liepen ze de kroegen van het Leidseplein af. “De Wallen leverden de interessantste plaatjes en het meeste geld op, maar we kwam ook veel kleine subculturen tegen, zoals de Turkse cafés,” licht Miller toe in een interview met Vice. De rijen aan polaroids die op een metalen richeltje tegen de wanden van Stigter van Doesburg leunen, lijken je dan ook vooral te tonen dat er voor iedereen ergens in Amsterdam wel een plekje was, of je nou een armzalige dronkenlap, trotse travestiet, besnorde gastarbeider of knappe dame met mom jeans was toen die jeans nog niet van je mom waren, maar gewoon nieuw en hip en iedereen ze droeg. Dat lijkt in schril contrast te staan met het inmiddels onbetaalbare Amsterdam van nu, en we worden spontaan nostalgisch naar een tijd die wij Kunstmeisjes überhaupt nooit mee hebben mogen maken.
Net als de vele Indiase, Pakistaanse en Bengaalse heren die vandaag de dag in grote getalen af zitten te wachten tot wij dronken genoeg zijn om onze smartphones te vergeten en te dokken voor zo’n unieke polaroid, was het Bettie Ringma en Marc H. Miller niet te doen om kunst te maken, maar om een zakcentje bij te verdienen. De twee waren net van New York naar Amsterdam verhuisd en hadden geld nodig. Op het beroemde Coney Island hadden ze iemand polaroids zien maken van strandgangers, en met dat idee trokken ze (na een niet zo succesvolle try-out bij Zandvoort) het Amsterdamse nachtleven in. Ze verkochten de polaroids voor vijf à zes gulden per stuk. Niemand deed dat toen nog, en al snel werden ze graag geziene gasten – al kostte het hen wel moeite om de nachtvlinders en kroegtijgers ook daadwerkelijk te laten betalen. Al snel realiseerden ze zich dat hun foto’s van het Amsterdamse nachtleven een uniek historisch document opleverde. Ze zochten contact met Polaroid om te vragen of ze geen korting konden krijgen op de dure fotorollen, zodat ze twee keer dezelfde foto konden maken: één om te verkopen en één om zelf te houden. Polaroid gaf ze een enorme voorraad films voor vijfhonderd foto’s, wat de selectie duplicaten die we nu in Stigter van Doesburg zien mogelijk heeft gemaakt. Het veranderde hun bijverdiensten tot een kunstproject. Alleen jammer om je te bedenken dat wat je ooit op een dronken avond voor vijf piek kocht, nu in de galerie een scan van een originele polaroid 750 euro per stuk kost. De selectie originele polaroids die de galerie tentoonstelt, hoopt men als geheel te verkopen. Prijs op aanvraag…
Zelf bezoeken?
In de tentoonstelling staat in een verdomhoekje een classic oude tv-doos die een korte video toont van Ringma & Millers nachtelijke avonturen met de camera. Maar je kan ‘m bij wijze van trailer ook kijken voordat je gaat, om alvast in de stemming te komen: https://vimeo.com/3371104