SPECIAL: Internationale exposities met alleen vrouwelijke kunstenaars

Dit motto lijkt momenteel nieuw leven te zijn ingeblazen door musea in Nederland: deze winter staat vrouwelijk makerschap aardig in de schijnwerpers. Zo krijg je in Museum Panorama Mesdag een overzicht van het werk van Suze Robertson te zien, leer je in Singer Laren enkele onconventionele ‘nieuwe vrouwen’ kennen, en ontdek je in de Kunsthal Rotterdam welke vrouwen tussen 1900 en 1950 artistieke vernieuwing teweegbrachten. Maar ook buiten onze landsgrenzen zijn girls de kunstwereld tot diep in 2023 aan het runnen. Onze redacteur Puck Gerkema heeft zes must-see internationale tentoonstellingen met alleen vrouwelijke kunstenaars op een rijtje gezet.

Pauline Boudry en Renate Lorenz in Palacio de Cristal (Madrid)

Het duo Pauline Boudry en Renate Lorenz werkt al sinds 2007 samen. Nu hebben ze het Palacio de Cristal (‘het kristallen paleis’) overgenomen, een 19de-eeuws glazen gebouw dat zich midden in het Parque del Ben Retiro in Madrid bevindt. Het paleis en het weelderige park zijn voor vele Madrilenen hét symbool van de Spaanse rijkdom en macht. Maar zoals wel vaker met geld en macht, kleeft er ook een schaduwzijde aan: ze zijn mede verkregen door kolonialisme. De installatie van Boudry en Lorenz ‘reflecteert’ op deze geschiedenis door de verschillende spiegels die in het Palacio zijn geplaatst. Terwijl een rookmachine de bezoeker af en toe het zicht ontneemt, hoor je de stem van Aérea Negrot (een Venezolaanse zangeres) vertellen over het Spaanse koloniale verleden. De spiegels versterken de schoonheid van het Palacio, terwijl de rook haar het volgende moment weer aan het zicht onttrekt. Wat overblijft is de stem van het verleden die zich niet laat verhullen.

De tentoonstelling ‘Pauline Boudry / Renate Lorenz: Glass is my skin’ is van 7 oktober 2022 t/m 9 april 2023 te zien in Palacio de Cristal, Madrid. Meer informatie.

Lynette Yiadom-Boakye in Tate Britain (Londen)

Ze is een van de meest geprezen Britse kunstenaars van dit moment: Lynette Yiadom-Boakye (1977). Haar portretten van zwarte mensen vallen op door het rijke kleurenpalet en de sterke aanwezigheid van haar modellen op het doek. Afgezet tegen een simpele achtergrond houden de mannen en vrouwen met hun mysterieuze uitstraling onze blik gevangen. Yiadom-Boakye zegt zelf over haar werk: “I write about the things I can’t paint and paint the things I can’t write about”. De enigmatische titels van haar schilderijen (‘To improvise a mountain’, ‘Tie the temptress to the Trojan’) zijn de enige teksten die je zult aantreffen in haar solotentoonstelling in Tate Britain. Vormen ze een uitleg voor haar doeken, of zijn het extra prikkels om ons nog langer naar de doeken te laten kijken?

De tentoonstelling ‘Lynette Yiadom-Boakye Fly in League With the Night’ is van 24 november 2022 t/m 26 februari 2023 te zien in het Tate Britain, Londen. Meer informatie.

Monica Bonvici in de Neue Nationalgalerie (Berlijn)

Een maliën hangmat, een tafellaken gemaakt van leren riemen, en een ijzeren kroonluchter vol glazen… piemels? Haar kunstwerken roepen direct fascinatie op, maar desondanks zal de naam Monica Bonvicini (1965) niet iedereen wat zeggen. Tijd om daar verandering in te brengen door een bezoek aan de Neue Nationalgalerie in Berlijn, want in de tentoonstelling ‘I Do You’ laat Bonvicini haar diverse oeuvre zien. De kunstenaar speelt graag met de relatie tussen architectuur, macht, en gender; hoeveel vrijheid heb je in de ruimte waarin je je bevindt, en wie bepaalt dit? In de Neue Nationalgalerie mag de bezoeker op zoek naar een antwoord op die vraag, door letterlijk het contact met de kunstwerken aan te gaan.

De tentoonstelling ‘Monica Bonvicini: I do you’ is van 25 november 2022 t/m 30 april 2023 te zien in de Neue Nationagalerie in Berlijn. Meer informatie.

Anna Boch in Mu.Zee (Oostende)

Vanaf juli 2023 kun je in Oostende niet alleen genieten van het Belgische strand, maar ook van een mooie tentoonstelling in Mu.ZEE over de impressionistische schilder en kunstverzamelaar Anna Boch (1848-1936). Boch groeide op in een artistieke familie en maakte als jong meisje al indruk met haar schetsen van de Blankenbergse kust. Eenmaal volwassen en student van voorname kunstenaars als Theo Rysselberghe groeiden haar schetsen uit tot kleurrijke bloemstillevens en schilderijen van de Franse en Belgische kust. Naast schilderen bouwde Boch ook een indrukwekkende kunstverzameling op. Zo was zij de enige die werk kocht van Vincent van Gogh toen hij nog leefde (La vigne rouge, 1888). In Mu.ZEE zullen een aantal cruciale werken uit haar verzameling worden getoond, maar de focus ligt op Bochs eigen, veelzijdige oeuvre. 

De tentoonstelling ‘Anna Bosch’ is van 1 juli t/m 5 november 2023 te zien in Mu.Zee in Oostende. Meer informatie.

Käthe Kollwitz en Mona Hatoum in Kunsthaus Zürich (Zürich)

Wie de tekeningen en sculpturen van de Duitse expressionistische kunstenaar Käthe Kollwitz (1867-1945) ziet, valt even stil. Of haar figuren nu met zwart krijt op papier zijn gezet of weergegeven in brons, haar kunstwerken zijn geladen met een diep gevoel van verdriet, mededogen en woede. De sociaal-geëngageerde Kollwitz gebruikte haar talent om mensen uit de lagere sociale klasse een gezicht te geven: arbeiders zwoegend op het veld of moeders gescheiden van hun kinderen. In Kunsthaus Zürich wordt het werk van Kollwitz gecombineerd met de abstracte installaties van de Libanese Mona Hatoum (1954). In Hatoums werk speelt de aarde en haar invloed op de mens een grote rol. Waar Kollwitz contrast aanbrengt met in zwart-wit krijt, doet Hatoum dit met een heel scala aan materialen: zacht textiel versus ijzeren nagels, hard plastic tegenover vloeibare zeep. Deze twee kunstenaars naast elkaar belooft een een indrukwekkende expositie vol scherpe randjes.

De tentoonstelling ‘Taking a stand – Käthe Kollwitz (with interventions by Mona Hatoum)’ is van 18 augustus t/m 12 november 2023 te zien in Kunsthaus Zürich in Zürich. Meer informatie.

Women in Revolt in Tate Britain (Londen)

Voor een knallend uiteinde van 2023 moet je naar Londen, want daar opent in november de expositie ‘Women in Revolt!’ in Tate Britain. Deze grote overzichtstentoonstelling zal het werk tonen van maar liefst honderd vrouwelijke kunstenaars uit de periode 1970-1990. Fans van de serie The Crown weten dat dit een roerige tijd was in Engeland: er heerste enorme werkloosheid, de aids-epidemie maakte duizenden slachtoffers, en er werden herhaaldelijk protestmarsen georganiseerd voor meer vrouwenrechten. Genoeg aanleiding om kritische kunst te maken. Er zijn nog geen namen bekend, maar wie eens snuffelt in de kunsthistorische canon van Engeland kan in de handen wrijven: Helen Chadwick, Claudette Johnson, Lubaina Himid. Kunstenaars die de kijker decennia geleden al wakker hebben geschud staan klaar om dit nogmaals te doen. 

De tentoonstelling: ‘Women in Revolt!’ is van 2 november 2023 t/m 7 april 2024 te zien in Tate Britain, Londen. Meer informatie.