Carlien Lammers 07 maart 2023

SPECIAL: The Nineties Are Calling

Nostalgie heeft een belangrijke functie: het blijkt dat de herinnering aan de warmte en geborgenheid van de jeugdjaren kan helpen om je minder alleen te voelen en de zelfwaarde te vergroten. Het is niet voor niks dat de muziek uit je jeugd vaak je lievelings hits blijven. Juist in de huidige, grillige tijd, met een pandemie net achter de rug, oorlogen en crisis op crisis, is het verlangen naar onze onbezonnen tienertijd groter dan ooit. Ook de huidige generatie kunstenaars grijpt terug naar nostalgie. De jaren 90 zijn een ultieme bron van inspiratie gebleken. Onze redacteur Carlien Lammers pakte haar oude Tamagotchi erbij en zocht, onder het genot van wat gabbermuziek, naar de tofste kunstwerken met een nineties vibe

Margriet van Breevoort, Tamagotchi #2, 2022

Tamagotchi
Kunstenaar Margriet van Breevoort (1990) maakt sculpturen van levensecht aandoende fantasiewezens. Zo zit er, in de wachtkamer van een ziekenhuis, ineens een zeekoe-achtige figuur. Totaal surrealistisch en tegelijkertijd, verrassend genoeg, ook doodnormaal. Dit “dier” van Van Breevoort werd een internethit in Rusland en door fans op de gekste plekken gephotoshopt; hij werd zelfs bij Putin in het Kremlin gesignaleerd, een twijfelachtige eer. Van Breevoort heeft zich in haar werk ook inspireren door de ‘Tamagotchi’, het Japanse elektronische huisdier dat even aandoenlijk als irritant was; iedereen die in de jaren 90 is opgegroeid had er een of wilde er een hebben. Van Breevoort maakte er een vlezige figuur van, gevangen in een veel te krappe ruimte. Het speelgoedhuisdier ziet er hyperrealistisch uit; je wil hem het liefst aanraken en uit zijn benarde positie bevrijden. De kunstenaar lijkt hier moedwillig in te spelen op je empathische vermogen, zodat je medelijden krijgt met het onechte wezen. Net zoals bij de originele Tamagotchi, waarbij je te veel energie moest inleveren om het elektronische dier in leven te houden.



Rineke Dijkstra,' The Buzzclub, 1996-1997

Club scene
De jaren 90 waren de tijd waarin de club scene floreerde, de prime time van dance-, house- en gabbermuziek. Kunstenaar Rineke Dijkstra (1959) dook in deze omgeving om gelaagde portretten te maken van tieners. Ze bezocht in 1997 de Buzz Club in Liverpool en vroeg de adolescenten in de club om voor een neutrale achtergrond te poseren en zo normaal mogelijk door te feesten. Het leverde een indrukwekkend beeld op. Op het moment dat de geportretteerden voor de camera staan, zie je de ongemakkelijkheid van hun houding afdruipen. Ze zijn even uit de veiligheid van de drukke dansvloer geplukt en moeten zichzelf zien te hervinden. In korte tijd weet Dijkstra onder die eerste ongemakkelijkheid te duiken en de vele lagen van het het verwarrende leven van jonge mensen naar boven te halen: de drang naar vrijheid, zelfexpressie middels kleding en muziek, en de behoefte om bij een groep te horen.

Bruin Parry, 'Bas Aart van Toor-tapijt', 2022

Bassie & Adriaan
Multi-disciplinair kunstenaar Bruin Parry (1999) verbeeldt zijn fascinatie voor zijn idolen Michael Jackson en Bassie en Adriaan op spectaculaire wijze. Zo creëerde hij een pak met allemaal plaatjes van Michael Jackson die zo uit tijdschriften lijken te zijn geknipt. Hij maakte ook, samen met modeontwerper Duran Lantink, een pak met lepels die geluid maken tijdens het dansen. In een videoclip treedt hij op in dit pak als zijn alter ego Bruin Jackson. Maar Parry beperkt zich niet tot kunst geïnspireerd op zijn nineties-idolen: hij maakt ook abstracte tekeningen en schilderijen, sommige in zwart-wit, andere vol kleuren. De kunstenaar werkt onder de vleugels van Jan Hoek (1984), die de scheidslijn tussen
insider en outsider art wil opheffen: iedereen kan kunst maken, dus waarom zou je een aparte categorie als ‘outsider art’ moeten hebben. Ook Parry houdt niet van labels, zoals Down. Liever noemt hij het zijn mental super power, en aan zijn kunst te zien, is dat ook zo.

Angel-Rose Oedit Doebé, 'I hope you have the confidence of a mediocre white guy today', 2021, foto: Saffron Pape

Y2K
In het werk van ​​Angel-Rose Oedit Doebé (1995) speelt de excentrieke Y2K-mode, die eind jaren 90 opkwam, een bitterzoete hoofdrol. Deze
campy trend, waarin lage heupbroeken, crop tops en roze, fluffy items de boventoon voeren, is gemaakt voor een wereld waarin witte, dunne lichamen het schoonheidsideaal domineren. Angel-Rose gebruikt deze trend dan ook als eye candy om je aandacht te grijpen en je vervolgens mee te nemen in serieuze thema’s van uitsluiting en discriminatie. Een van haar kunstwerken, die lijkt te zijn weggehaald uit de slaapkamer van een tienermeisje, is een spiegel met strass-steentjes die spellen: ‘I hope you have the confidence of a mediocre white guy today’. Het ogenschijnlijk mierzoete werk, met roze, pluizige muren als achtergrond, blijkt vlijmscherp. Camp meets activisme.