Van ‘dat kan mijn kleine zusje ook’ tot een eindeloos verhaal over drie strepen op een doek – abstracte kunst is moeilijk te beschrijven. Soms hoeft dat ook niet, en spreekt het werk voor zich. Je kunt er dan het best gewoon naar kijken en het zelf ervaren. Not to worry: dit wordt geen les mindfulness met kunst, maar het verhaal achter Rosy-Fingered Dawn at Louse Point van Willem de Kooning. Het schilderij bestaat uit grote kleurvlakken van lichtroze, crème-wit, lichtgeel, ijsblauw en een bruin die die je doet denken aan je koffie verkeerd in de ochtend. De verf is in dikke lagen aangebracht – deze techniek wordt ‘impasto’ genoemd – waardoor het doek een textuur krijgt die je het liefst even aan wilt raken.
De
Kunstmeisjes
10 augustus 2016
HIGHLIGHT #2: Helemaal zen met Willem de Kooning
Sommige kunstwerken en kunstenaars kunnen niet genoeg aandacht krijgen, als je het ons vraagt! In onze rubriek ‘Highlights’ neemt elk van De Kunstmeisjes jullie daarom mee naar haar favorieten. Deze keer mijmert Emma voor de duizendste keer over haar lievelingsschilderij in het Stedelijk Museum.
Willem de Kooning, Rosy-FIngered Dawn at Louse Point, 1963 © The Willem de Kooning Foundation, c/o Pictoright Amsterdam/Stedelijk Museum Amsterdam
Willem de Kooning werd in 1904 in Nederland geboren maar vertrok op 22-jarige leeftijd naar de Verenigde Staten. Hij was brutally honest in zijn motieven om te verhuizen: “To become a commercial artist, make a lot of money, play a lot of tennis, and find those long-legged American girls”. Dat geld verdiende hij nog niet meteen, een kunstenaar werd hij wel. En hij maakte werkelijk alle clichés waar: hij was arm, altijd aan de drank en vaak depressief. Het ging zelfs zo ver dat wanneer hij een schilderij had gemaakt dat hij zelf niet mooi genoeg vond, hij het verwoestte. In dit Rock ‘n Roll-leven speelden ook vrouwen een belangrijke rol, die op veel van zijn schilderijen te zien zijn. Nu zijn op Rosy-Fingered Dawn at Louse Point in eerste instantie geen vrouwen bekennen. Maar het lichtroze op het doek heeft de kleur van huid, en De Kooning geloofde dat ‘The landscape is in the woman and there is woman in the landscape’. Daar kan geen enkele Kanye West-lyric tegenop hoor.
Willem de Kooning in his studio, East Hampton, Long Island, 1966. Courtesy Masters & Masterworks Productions.
Rond 1960 besloot De Kooning zijn atelier in het drukke New York achter te laten en te verhuizen naar Long Island, vlakbij de Atlantische Oceaan. Het licht, de zee en het landschap hier deden de kunstenaar denken aan zijn geboorteland. Elke ochtend vroeg fietste hij naar het water, om het licht en de lucht op het mooiste moment te kunnen zien. Het is dit moment dat hij heeft vastgelegd in Rosy-Fingered Dawn at Louse Point. De titel ontleende hij aan de Griekse dichter Homerus, die de dageraad verbeeldde als roze vingers, die de opkomende zon over de aarde uitstrekt. In het schilderij zien we ook als het ware de gele zon door de witte wolken breken, waardoor een roze gloed ontstaat.
De toenmalig museumdirecteur van het Stedelijk vond ‘dat De Kooning in een bepaald opzicht toch een Nederlander was gebleven, in zijn liefde voor licht en water’. Ook was hij meteen onder de indruk van de vernieuwende schilderstijl van De Kooning en kocht het werk aan als nieuw topstuk voor het Stedelijk: een combinatie van the new hottest thing en vaderlands trots.
Het schilderij is nog steeds te bewonderen als onderdeel van de vaste collectie van het Stedelijk. Elke keer als ik voor dit schilderij sta, denk ik aan De Kooning die na zijn wilde leven de rust vond bij de opkomende zon over Atlantische oceaan. Ik waag me nog altijd niet aan mindfulness, maar één blik op dit werk en je vergeet alles om je heen. Dus wanneer je drukke baan, de keuzestress over welk festival je dit weekend moet bezoeken en negentig ongelezen berichten op je telefoon je te veel worden, blijf dan een kwartiertje staren naar Rosy-Fingered Dawn at Louse Point. Daar kan geen meditatieles of yogasessie tegenop.