Als je je ogen even dicht doet (niet te lang, want het is wel leuk als je verder blijft lezen) en denkt aan kunstenaars uit de Gouden Eeuw, welke namen komen dan in je op? We durven er best een fles wijn op in te zetten dat Rembrandt een van de eersten is. De man achter De Nachtwacht, degene naar wie eindeloos veel pleinen en aftandse vreetschuren in ons land zijn vernoemd. Maar wist je dat hij in de tweede helft van de zeventiende eeuw niet meer de populairste schilder van Amsterdam was? Nope. Hij was inmiddels ingehaald door twee van zijn voormalige leerlingen: Govert Flinck en Ferdinand Bol.

In Amsterdam worden deze twee – inmiddels een beetje verwaarloosde – talenten nu uit Rembrandts schaduw getrokken. Hun verhaal wordt in drie musea verteld: Museum Het Rembrandthuis en het Amsterdam Museum presenteren een dubbeltentoonstelling, en Museum Van Loon zet Ferdinand Bol in de spotlight. Er zijn tientallen en nog eens tientallen schilderijen te zien, met nog wat etsen en tekeningen als bonus, maar wij hebben vooral oog voor één belangrijk detail: wat een ontzettend handsome man Ferdinand Bol was! #sorrynotsorry Govert, maar je verdwijnt wederom in iemands schaduw. Tijd voor een nadere kennismaking *wink wink* in de drie musea.

Detail van Ferdinand Bol, ‘Zelfportret, leunend op een balustrade’, ca. 1647 (bruikleen van een particuliere collectie), via Museum Het Rembrandthuis.

Museum Het Rembrandthuis
In Museum Het Rembrandthuis (het huis waar Rembrandt vroeger woonde), draait het echt om de relatie tussen de meester en zijn leerlingen. Zowel Flinck als Bol kwamen bij Rembrandt in de laatste fase van hun opleiding, Flinck wat eerder dan Bol. Rembrandt nam geen beginners aan: Flinck en Bol liepen dus meer een soort stage bij hem, waarbij ze hem assisteerden of zelf schilderijen maakten naar voorbeeld van zijn werken. De expositie toont voorbeelden van Rembrandts werk (voornamelijk etsen) en dat van de twee jongemannen (voornamelijk schilderijen), side by side. Onze favorieten zijn de twee portretten die Govert Flinck van Rembrandt en diens vrouw Saskia heeft gemaakt (te zien in de bovenzaal). We zien Rembrandt hier niet als schilder of als gentleman gepresenteerd, maar verkleed als herder met een staf en fluit. Wij vermoeden dat dit Saskia’s idee was. Sowieso Saskia’s idee.

Hoe knap is Ferdinand Bol hier op een schaal van 1 tot 10 ? | 10/10
Would totally bang. Die oorbel op zijn zelfportret (zie afbeelding hierboven) maakt hem echt een beetje een bad boy. Je kunt je zo voorstellen dat hij je komt ophalen in zijn opgevoerde rijtuig en je een nertsstola van de zwarte markt cadeau geeft. Dit is zijn allereerste zelfportret en we zien een zelfverzekerde man van dertig, die net als zijn leermeester Rembrandt (en ongeveer 90% van de Amsterdamse mannen met een Instagram-account tegenwoordig) niet vies was van een #selfie.

Hoe lang doe je er over? | 30 – 60 min.
Museum hack: er zijn twee manieren om bij deze expositie te komen in het museum – via het oude huis van Rembrandt of rechtstreeks naar de tweede etage met de lift. Ga voor optie 1 als je jezelf tijdelijk wilt teleporteren naar de zeventiende eeuw en wilt zien waar die beroemde Rembrandt nou eigenlijk de Nachtwacht heeft geschilderd (dat was hier!). Ga voor optie 2 als je een blaar op je linker kleine teen hebt en je het vermoeden hebt dat je Compeed-pleister nog maximaal 300 stappen blijft zitten. Precies genoeg voor deze expositie, want de tentoonstellingszalen zijn klein maar fijn.

De tentoonstelling ‘Ferdinand Bol en Govert Flinck: Rembrandts meesterleerlingen’ is nog t/m 18 februari 2018 te zien in Museum Het Rembrandthuis. Meer informatie: https://www.rembrandthuis.nl/nl/bezoek/tentoonstellingen/tentoonstelling-ferdinand-bol-en-govert-flinck-rembrandts-meesterleerlingen/

Detail van Ferdinand Bol, ‘Zelfportret’, 1653 (bruikleen van het Rijksmuseum Amsterdam), via Amsterdam Museum.

Amsterdam Museum
Rembrandt was een fantastische kunstenaar, met een fanbase waartoe we BK’ers (Bekende Kunstenaars) als Francis Bacon en Vincent Van Gogh kunnen rekenen. Maar Rembrandt was nou niet bepaald een netwerktijger op de vrijmibo (of de Muiderkring, de zeventiende-eeuwse voorloper hiervan). Ferdinand Bol en Govert Flinck waren dat wel: nadat zij hun ‘diploma’ hadden gehaald, snapten ze heel goed wat het belang van goede contacten is en luisterden ze goed naar wat hun klanten wilden. De expositie in het Amsterdam Museum laat zien dat letterlijk everybody who’s somebody zich door Bol en Flinck liet portretteren. Onze favorieten zijn de vele schattige cupidootjes in hoekjes van portretten of als zelfstandig werk: wat een heerlijke zoetsappigheid was het toch aan de Amsterdamse grachten destijds.

Hoe knap is Ferdinand Bol hier op een schaal van 1 tot 10 ? | 7/10
Hij is iets ouder dan in het Rembrandthuis, but still rocking the earring. Desondanks blijven we deze keer naar een stel andere mensen staren, en vooral luisteren. Een intelligente en interessante toevoeging aan deze expositie zijn de video’s, waarin verschillende kenners een bredere context scheppen voor de kunstwerken die je hier ziet. Zo vertelt historica Els Kloek over de rol van de vrouw in de zeventiende eeuw en over klassenverschillen, legt docent Karwan Fatah-Black het een en ander uit over zwarte huisbedienden en slavernij in die tijd, en praten Ruben van Zwieten en Kemal Essabane over de betekenis van het ‘Offer van Abraham’ (een populair Bijbels thema in die tijd) in zowel het Christendom als de Islam.

Hoe lang doe je er over? | 60 – 90 min.
Neem wat extra tijd voor als je de weg kwijtraakt, want het Amsterdam Museum is één en al ondergrondse gangen, verwarrende trappetjes en schijnbaar onlogische wandelroutes. Mis vooral niet het allerlaatste zaaltje (dat ook uit de route ligt), waar het schilderij Elisa weigert de geschenken van Naaman van Ferdinand Bol helemaal solo hangt. Het Amsterdam Museum daagt je uit en brengt tot rust: ga lekker zitten op het zachte bankje en kijk eens wat langer naar een schilderij. Neem vooral de audiotour mee, die je op alle details en achterliggende betekenissen wijst.

De tentoonstelling ‘Ferdinand Bol en Govert Flinck: Rembrandts meesterleerlingen’ is nog t/m 18 februari 2018 te zien in het Amsterdam Museum. Meer informatie: https://www.amsterdammuseum.nl/tentoonstellingen/govert-flinck-ferdinand-bol

Detail van Ferdinand Bol, ‘Zelfportret’, ca. 1669, (bruikleen van het Rijksmuseum Amsterdam), via Museum Van Loon.

Museum Van Loon
In Museum Van Loon it’s all about Ferdinand Bol. Niet alleen omdat hij zo knap is, maar vooral omdat hij ooit eigenaar is geweest van het pand dat nu het museum is. We schreven al over de networking skills van Bol en Flinck, maar ook hierin was Bol Flincks meerdere. Hij trouwde namelijk boven zijn stand, met de puissant rijke Anna van Erckel. Wat hij toen deed is wat wij allemaal van dromen als de deadlines ons levensmoe maken: lekker gaan rentenieren. Hij zat in zijn riante huis en ging kunst verzamelen, als een ware gentleman. Museum Van Loon is de archieven ingedoken en heeft onderzoek gedaan naar Bols collectie: welke werken had hij allemaal? Dat was dus niet mis: ruim 60 kunstwerken, waaronder vele landschappen, stillevens, een aantal Rembrandts en een Rubens. Een selectie hiervan (22 werken) zijn nu terug naar huis gehaald, aan de Keizersgracht. Onze favorieten zijn de Rembrandts: een prachtige olieverfstudie op papier, die heel bijzonder is binnen zijn oeuvre, en een heel expliciet schilderij van een besnijdenis – gotta love it. De Rubens is ook prachtig. De stillevens trouwens ook. Jezus, wat een jaloersmakende verzameling had die man toch.

Hoe knap is Ferdinand Bol hier op een schaal van 1 tot 10 ? | 8/10
Als je je ogen een beetje dichtknijpt, door je wimpers tuurt en het licht uitdoet, lijkt Ferdinand inmiddels een beetje op André van Duin (zie afbeelding hierboven). Als dat je type is (daddy issues anyone?), kom je hier dus zeker aan je trekken. Hij krijgt extra punten voor de symbolische betekenis die hij in zijn zelfportret en lijst heeft opgenomen. Dit portret heeft hij gemaakt toen hij net getrouwd was: we zien niet alleen een cupidootje (daar is -ie weer!), maar ook een zonnebloem in de lijst. Deze is naar de zon gedraaid, zoals een minnaar zich op zijn geliefde moet richten. Preach, Ferdie!

Hoe lang doe je er over? | 30 min.
Let wel: de tentoonstelling is niet in de het grote huis te zien, maar achterin de tuin in het koetshuis. Het koetshuis waar vroeger de paarden ook stonden. Zie je al waar we heen willen? Het aroma van vermoeid paard krijg je moeilijk uit het behang, dus wees gewaarschuwd. Gelukkig went het snel en is de korte wandeling terug door de tuin heerlijk verfrissend.

De tentoonstelling Ferdinand Bol. Het huis, de collectie, de kunstenaar is nog t/m 8 januari 2018 te zien in Museum Van Loon. Meer informatie: https://www.museumvanloon.nl/programma/actueel/89

Coverbeeld: Govert Flinck, ‘Slapende Cupido’, 1639, Privécollectie, via Amsterdam Museum.

Stadslui en boerenpummels opgelet, wij hebben voor ieder wat wils in deze nieuwe editie van de Summer Special! Waar we een maand geleden nog in de Randstad bleven, hebben we deze keer – heel voorzichtig – ook een uitstapje beneden de rivieren gemaakt. Naast twee tentoonstellingen in Amsterdam (hé, we blijven toch echt stadsmeisjes), sturen we jullie deze maand ook naar Noord-Brabant (BOSSCHE BOLLEN!) en zelfs de ekte ekte natuur in voor een expositie in een oud landhuis. Dus pak de auto, trein, elektrische fiets, eenwieler of step (en vooral een paraplu, want je weet maar nooit met die Hollandse zomer), want het is tijd voor onze tweede artsy roadtrip!

Zaaloverzicht van de tentoonstelling ‘Zanele Muholi’, foto door Gert Jan van Rooij, via Stedelijk Museum Amsterdam

AMSTERDAM | Zuid-Afrikaans activisme met Zanele Muholi in het Stedelijk

We beginnen de maand krachtig: het is niet altijd hersenloos luieren en naar mooie plaatjes kijken. Vooral in de zomermaanden moeten we onze hersencellen actief houden (of aanvullen na alle drankovergoten avonden…). Dus chop chop: op naar het Stedelijk voor een indringende les  van de Zuid-Afrikaanse fotografe Zanele Muholi. Waar afgelopen weekend Amsterdam roze kleurde en het feestende Pride-publiek zich sterk maakte voor gelijke rechten voor de LGBTQI-gemeenschap, doet Muholi dat dagelijks. Haar realiteit is echter niet altijd zo feestelijk.

In Zuid-Afrika heeft de LGBTQI-gemeenschap het erg moeilijk, to say the least; verstoting, verkrachting, verminking en moord zijn geen uitzonderingen en acceptatie is vaak ver te zoeken. Muholi vecht met haar kunst om deze gemeenschap in de geschiedschrijving van Zuid-Afrika op te nemen. Haar zelfbenoemde missie is: “to re-write a black queer and trans visual history of South Africa for the world to know of our resistance and existence at the height of hate crimes in SA and beyond.” Dit doet ze in deze tentoonstelling door middel van drie fotoseries en een documentaire – de rode draad die door dit alles loopt is ‘trots’. We zien trotse mensen, die hun plekje op deze wereld grijpen, met Muholi’s camera als handvat. Onze favoriet is Muholi’s meest recente serie ‘Somnyama Ngonyama (Hail the Dark Lioness, 2015-heden)’: zelfportretten van Muholi waarin ze zichzelf als zwarte lesbienne in verschillende gedaantes laat zien. Met extreem grote zwart-wit contrasten in de foto’s benadrukt ze haar blackness, waarmee ze als vertegenwoordiger van de zwarte Zuid-Afrikaanse- én LGBTQI-gemeenschap optreedt.

Hoe lang doe je erover? | 30 – 45 min.

Expert level | Beginners | Gevorderden | Crazy pro

De tentoonstelling ‘Zanele Muholi’ is tot en met 15 oktober 2017 te zien in het Stedelijk Museum Amsterdam. Meer informatie: http://stedelijk.nl/tentoonstellingen/zanele-muholi

Kunstmeisje Nathalie in de tentoonstelling ‘Between the Lines’ van Chiharu Shiota, foto De Kunstmeisjes

’s HERTOGENBOSCH | De rode draad zoeken in Het Noordbrabants Museum

Soms is één kunstinstallatie de moeite waard om het halve land voor te doorkruisen. Voor ons Amsterdamse Kunstmeisjes was er geen twijfel over mogelijk of we al dan niet naar Den Bosch moesten gaan deze zomer. In Het Noordbrabants Museum zie je nu namelijk de (letterlijk) allesomvattende tentoonstelling Between the Lines van de Japanse kunstenares Chiharu Shiota (1972). Shiota veroverde in 2015 de Biënnale van Venetië met een installatie waarin ze duizenden bollen rode wol door de ruimte spande. Nu, speciaal voor deze expositie in Den Bosch, toont Shiota een soortgelijke installatie: Uncertain Journey kostte haar en 10 assistenten 12 dagen, 2000 bollen wol en 10.000 nietjes om te maken. De rode draden zijn door de ruimte heen getrokken, lijken uit kleine bootjes die op de grond staan te schieten, en vullen de 130m2 op als een soort magisch spinnenweb.

Zowel deze installatie als de andere 23 werken in deze tentoonstelling laten de ontwikkeling van Chiharu Shiota zien. Als jonge kunstenaar besefte ze zich al gauw dat ze meer wilde dan “alleen maar” schilderen of tekenen. Ze wilde werken in en met de ruimte om haar heen. Dit zien we terug in haar performances, geïnspireerd door haar docente Marina Abramovic (wij zijn stikjaloers) en in haar kleine en grote draadsculpturen. De rode draad in haar oeuvre (pun very much intented) is de vorming van identiteit, onze herinneringen en hoe wij allemaal met elkaar verbonden zijn. Ook al is de installatie Uncertain Journey echt het hoogtepunt van deze expositie, komen deze thema’s ook bijzonder goed terug in de andere werken. Zo zijn wij bijvoorbeeld dol op de video’s waarin Shiota jonge kindjes filmt die vertellen over hun “herinnering” van toen ze nét geboren waren. Dit werk hoorde bij Shiota’s grote kunstinstallatie op de Biënnale in 2015 en is ook hier een echte must-see.

P.S. When in Rome… als je toch in Den Bosch bent, moet je sowieso een Bossche Bol van Jan de Groot (de legendary bakker) eten. Gelukkig kun je een van deze bollen geluk in het museumcafé krijgen, wat dit culinaire uitstapje toch nog wat culturele flair geeft.

Hoe lang doe je erover? | 30 min.

Expert level | Beginners | Gevorderden | Crazy pro

De tentoonstelling ‘Between the Lines’ van Chiharu Shiota is tot en met 15 oktober 2017 te zien in het Noordbrabants Museum. Meer informatie: http://www.hetnoordbrabantsmuseum.nl/bezoek/tentoonstellingen-activiteiten/tentoonstellingen/chiharu-shiota/

Links: Kunstmeisje Renee bij het kunstwerk ‘Under Construction’ door Darwin, Sinke & Van Tongeren, ‘Under Construction’, foto De Kunstmeisjes | Rechts: ‘Pauw’ door Darwin, Sinke & Van Tongeren, foto Ernst Moritz, via Museum Oud Amelisweerd.

BUNNIK | Downton Abbey met dode beesten in Museum Oud-Amelisweerd

Na ontelbaar veel landweggetjes in Bunnik (waarschijnlijk zijn het er niet eens zo veel, maar zijn wij gewoon een paar keer verkeerd gereden. Bare with us.) kom je uit bij het landhuis Oud-Amelisweerd. Het was ooit een korte periode eigendom van Lodewijk Napoleon, koning van Holland, waardoor we dit met recht de Hollandse Downton Abbey kunnen noemen. Het landhuis is allang niet meer bewoond en ademt ook een vleugje vergane glorie uit. Gelukkig heeft men besloten dit kasteel nieuw leven in te blazen en is Museum Oud-Amelisweerd sinds 2014 open voor het publiek. De collectie bevat schilderijen van de Nederlandse kunstenaar Armando en waanzinnig mooie Chinese behangsels. Het MOA organiseert echter ook tijdelijke tentoonstellingen, waarin natuur en cultuur samenkomen. Nu te zien: TIER. Armando, Darwin, Sinke & Van Tongeren.

Ja, de titel is een mondvol, maar de expositie is eigenlijk best overzichtelijk. Sinke & Van Tongeren is een duo taxidermisten; ze zetten dieren op. Maar denk niet dat je hier schele labradors en verkreukelde adelaars zult zien. Sinke & Van Tongeren zijn echte pro’s die opgezette beesten tot kunst verheffen. Deze dieren worden gecombineerd met theatrale sculpturen, schilderijen van Armando en foto’s, wat het museum tot een soort walk-in kunstinstallatie maakt – in elke kamer vind je weer een nieuwe set kunstwerken. Een beetje morbide is de expositie wel, wat juist wel lekker bijdraagt aan de ietwat grimmige sfeer van het verlaten landhuis.

Hoe lang doe je erover? | 30 min.

Expert level | Beginners | Gevorderden | Crazy pro

De tentoonstelling ‘TIER. Armando, Darwin, Sinke & Van Tongeren’ is tot en met 10 september 2017 te zien in Museum Oud-Amelisweerd. Meer informatie: http://www.moa.nl/nl/Exhibitions/Tier

links: Jitske Schols, ‘Ayla’, 2016 | rechts: Emo Verkerk, Remco Campert, 2009

AMSTERDAM | Ode aan een Amsterdammer in het Scheepvaartmuseum

We begonnen deze Summer Special met een expositie die politiek geëngageerd is en zeker wat intellectuele activiteit van haar bezoekers verwacht. Wil je iets veel luchtigers, dan ben je bij Het Scheepvaartmuseum aan het goede adres. Helemaal gratis (dat is pas toegankelijke kunst!), vind je op de begane grond de pop-uptentoonstelling Ode aan een Amsterdammer. Hoewel ‘pop-up’ tegenwoordig vooral doet denken aan verlaten winkelpanden die worden bezet door kraampjes met handgemaakte hipstersieraden en Weckpotten vol ambachtelijke avocadoconfituur, betekent het kort gezegd gewoon ‘een tijdelijk concept’. Als we ons dan ook nog eens over het woord ‘concept’ kunnen tillen, komen we eindelijk bij de kern van de zaak: de Dutch National Portrait Gallery is een collectief van Nederlandse portretkunstenaars die exposities op wisselende locaties maken. Ze willen de maatschappij laten zien door middel van de gezichten van haar bewoners en de bewoners hierdoor weer met elkaar verbinden. Zo ook nu met de expositie Ode aan een Amsterdammer.

Ongeveer 70 portretten – geschilderd, getekend en gefotografeerd – laten verschillende inwoners van onze hoofdstad zien. Van anonieme feestgangers in de Warmoesstraat en straatschoffies in de Tilanusstraat, tot volkshelden als Johan Cruijff en burgemeester Eberhard van der Laan. We zullen eerlijk zijn: niet elk portret is even mooi (Remco Campert, we feel you bro) en de ruimte biedt niet voor elk werk genoeg ruimte (of is het juist de bedoeling dat Bram Moszkowicz boven de brandslang hangt?). Dat gezegd hebbende is Ode aan een Amsterdammer precies wat het claimt te zijn: een klein, toegankelijk en veelzijdig eerbetoon aan de even veelzijdige Amsterdammer. En een perfect excuus om weer eens langs Het Scheepvaartmuseum te gaan, wat het stukje omfietsen altijd waard is.

Hoe lang doe je erover? | 15-20 min.

Expert level | Beginners | Gevorderden | Crazy pro

De tentoonstelling ‘Ode aan een Amsterdammer’ is tot en met 27 augustus 2017 te zien in Het Scheepvaartmuseum. Meer informatie: https://www.hetscheepvaartmuseum.nl/over-het-museum/pers/ode-aan-een-amsterdammer

coverbeelden v.l.n.r.: ‘Under Construction’, credit Darwin, Sinke & Van Tongeren |Chiharu Shiota, ‘In the Hand’, 2017, courtesy Kenji Taki Gallery. © Chiharu Shiota, c/o/ Pictoright Amsterdam, 2017 | ‘Bester I, Mayotte’, 2015, © Zanele Muholi. Stevenson, Cape Town/Johannesburg en Yancey Richardson, New York. | Bart Koetsier, ‘Taillights Fade, Warmoesstraat’, 2013 | Emo Verkerk, Remco Campert, 2009

Zonovergoten dagen, luieren aan het water of een glas wijn nippen op een gezellig terras, terwijl de zon nooit ondergaat en het onophoudelijk 25 graden is. Heerlijk nietwaar? Jammer genoeg hebben we hooguit tien van zulke dagen per jaar in Nederland en moet je de rest van de zomer ook nog zien in te vullen. Ons antwoord op dit vraagstuk (en eigenlijk op elk vraagstuk): KUNST! Deze maand tippen we vier tentoonstellingen – voor elke week één – waarbij we je op pad door Nederland sturen. Roadtrip!

Kunstmeisje Renee bij een van de Rifts van Richard Serra in Museum Boijmans van Beuningen.

ROTTERDAM |  Richard Serra in Museum Boijmans van Beuningen

Wie Richard Serra zegt, denkt meestal aan zijn mega populaire sculpturen. De stalen labyrinten in onder andere Dia:Beacon in New York en Museum Voorlinden in Wassenaar geven je het idee dat je even Alice in Wonderland bent, die zich een weg door het doolhof baant. Het is spannend, een beetje claustrofobisch en tegelijkertijd voel je je even helemaal één met een kunstwerk. Maar Serra heeft nog veel meer gemaakt. Zo heeft hij zich de afgelopen jaren gestort op tekeningen. In vergelijking met de metershoge stalen constructies klinken tekeningen wel erg saai, maar in Museum Boijmans van Beuningen zie je al snel dat wanneer Serra een tekening maakt, het niet zomaar een tekening is.

Heads up: de eerste paar zalen van de tentoonstelling laten relatief kleine tekeningen zien, die gegroepeerd zijn opgehangen. Ze zijn mooi, abstract en in grijstinten, maar ook vrij eentonig. Na twee series hebben we het wel gezien en denken wij: is dit het? Tot we om de hoek verder lopen en plots voor de Rifts (2011-2017) staan: metersgrote zwarte vlakken, onderbroken door witte “scheuren”. Van een afstand indrukwekkend, pas echt mindblowing als je dichtbij gaat staan. Serra heeft namelijk met een verfroller lagen inkt aangebracht. Wat je uiteindelijk ziet is een soort maanlandschap van lagen inkt waar je het liefst even met je vingertoppen overheen zou glijden. Waar Serra met zijn stalen labyrinten een nieuwe vorm gaf aan sculpturen, doet hij dit nu met tekeningen. Vergeet degelijke lijntjes op lieflijk formaat en kom maar op met dikke lagen van monumentale grootte!

Hoe lang doe je er over? | 20 min.

Expert level | Beginners | Gevorderden | Crazy pro

De tentoonstelling ‘Richard Serra. Drawings 2015-2017’ is t/m 24 september 2017 te zien. Meer informatie: http://www.boijmans.nl/nl/7/kalender/calendaritem/2160/richard-serra#kRWgGs3AEy5E7buO.97

BONUS: Als je toch in de buurt bent | Wist je dat het Boijmans de inrichting van het museum af en toe HELEMAAL omgooit? Dat hebben ze nu dus gedaan: kunstenaar Carel Blotkamp (of ‘de bedazzler’ zoals wij hem noemen) heeft 500 kunstwerken uit de museumcollectie gekozen. Niet te missen: Mark Rothko, Anselm Kiefer, Paul Cezanne and many many more. En vergeet niet dat er beneden in het Boijmans al 40 jaar (!) een ruimtelijk kunstwerk van Serra staat!

 
Links: George Hendrik Breitner, Marie Jordan naakt op de rug gezien, ca. 1890, Rijksmuseum | Rechts: Antonio Cavilla, Portret van een Noord-Afrikaanse man, ca. 1880, Rijksmuseum.

AMSTERDAM | 19de-eeuwse fotografie in het Rijksmuseum

Het is nog maar 178 jaar geleden dat de fotografie werd uitgevonden. Kun je je voorstellen dat in de 199.822 jaar van het bestaan van de mens die daaraan vooraf ging (zo ongeveer), men simpelweg vaak geen idee had van hoe verre landen en hun bewoners eruit zagen, ze zichzelf en hun dierbaren niet konden laten vereeuwigen als ze geen geld hadden voor een duur schildersportret, niemand zich druk maakte om zijn selfies en je bovendien nergens geconfronteerd werd met reclames? In onze huidige beeldcultuur is het moeilijk voor te stellen, maar foto’s waren ooit nieuw, vreemd en magisch realistisch. Het Rijksmuseum toont aan de hand van 300 foto’s uit eigen collectie een groots overzicht van de baanbrekende toepassingen van fotografie direct na haar uitvinding in 1839.

Als je denkt dat Facebook een unicum is van onze generatie, think again. Vanaf eind jaren 1850, toen de techniek van de fotografie verbeterd was en de albuminedruk werd geïntroduceerd, kwamen cartes-de-visite in omloop: kleine portretfoto’s op kartonnen kaartjes met een vaste afmeting. Een carte-de-visite met een foto van jezelf kon je aan vrienden en familie geven, ze werden dan ook vaak verzameld in speciale insteekalbums. Ook kaartjes met foto’s van celebs, gekoloniseerde, ‘exotische’ volkeren, monumenten en landmarks waren in omloop – “spaar ze allemaal!” De carte-de-visite is één van de bijzondere toepassingen van fotografie in de 19de eeuw die in het Rijksmuseum te vinden is, die een nieuwe weergave van de werkelijkheid betekende. Maar denk ook aan reisfoto’s en stadsgezichten, naakten (porno was verboden maar “esthetisch naakt” à la in de schilderkunst mocht wel), de eerste amateurkiekjes van onze privésferen, de eerste reclamefoto’s en een variatie aan toepassingen van fotografie in de wetenschap. Hoe bizar moet de aanblik van de eerste röntgenfoto geweest zijn, waarmee men door de huid heen kon kijken. Het is één en al verwondering in de tentoonstelling New Realities, die je opnieuw leert kijken naar hoe onze beeldcultuur begonnen is.

Hoe lang doe je er over? | minimaal 45 min., maar trek hier gerust een uur of langer voor uit!

Expert level | Beginners | Gevorderden | Crazy pro

De tentoonstelling ‘New Realities. Fotografie in de 19de eeuw.’ is t/m 17 september 2017 te zien. Meer informatie: https://www.rijksmuseum.nl/nl/new-realities

BONUS: Als je toch in de buurt bent | …wandel dan ook nog even door de tuin van het Rijksmuseum. Alsof het 3D-uitvoeringen zijn van tekeningen, zie je daar de sculpturen van de Franse kunstenaar Jean Dubuffet (1901-1985). Dierlijke en menselijke figuren worden uitgedrukt in zwarte lijnen die de contouren aangeven, maar ingevuld door witte, blauwe of rode vlakken. Deze gekke figuren zetten zich voort in de grote hal van het museum, waar ze als wolkjes in de lucht zweven.

Berndnaut Smilde, Nimbus, 2017, Collectie de Groen.

ARNHEM | De kunstenaar die wolken maakt in Collectie de Groen

In centrum Arnhem, in de frituurwalmen van de Burger King en pal naast kledingkiloknaller H&M is een nieuw privémuseum geopend: Collectie de Groen. Het verhaal erachter is net zo leuk als de locatie obscuur is: Marjolein de Groen, zelf kunstenares, erfde een flinke smak geld en besloot een museum te openen. Zo makkelijk kan het dus gaan. Mits je die berg geld hebt natuurlijk. Samen met haar man Peter Jordaan kocht ze een 100 jaar oud pand in art nouveau-stijl, waar elke drie maanden op de begane grond en in het souterrain exposities te zien zullen zijn. De bovenste twee verdiepingen van het gebouw zijn gevuld met kunst uit hun privécollectie. Die kun je echter alleen op afspraak bekijken (vrijdag-zondag, reserveren via collectiedegroen.nl) – zeker de moeite waard, want dan krijg je een exclusieve rondleiding van de verzamelaars zelf!

Geen zin om te wachten? Je kunt van woensdag tot en met zondag (11:00-18:00 uur) gewoon binnenlopen voor de tijdelijke tentoonstellingen. Nu te zien: When All The World Is Green van Berndnaut Smilde. Misschien heb je zijn werk al eens gezien: hij is de wolkenman, de kunstenaar die echte wolken maakt in mooie kamers en deze fotografeert, zoals hij in dit filmpje uitlegt. Nu heeft de Nederlandse Smilde (geboren in Groningen in 1978) ook in Collectie de Groen een wolkje losgelaten (de afbeelding hierboven). Deze is inmiddels helaas verdampt, maar in de expositie zie je wel de foto die hij ervan heeft gemaakt, samen met een hele rits andere kunstwerken.

Hoe lang doe je er over? | minimaal 60 min.

Expert level | Beginners | Gevorderden | Crazy pro

De tentoonstelling ‘Berndnaut Smilde – When all the world is green’ is t/m 13 augustus 2017 te zien. Meer informatie: http://www.collectiedegroen.nl/

BONUS: Als je toch in de buurt bent | Pak de auto, bus, elektrische fiets of boek een Uber en ga naar het Kröller-Muller Museum, niet zo ver van Arnhem vandaan en midden in de Veluwe. Het is een van onze favoriete musea, met een prachtige collectie moderne en hedendaagse kunst, van Vincent van Gogh tot Giacometti en met een van de grootste beeldentuinen in Europa.

Rodney Graham, Smoke Break 2 (Drywaller) | 2012 Courtesy the artist and Hauser & Wirth

WASSENAAR | Lachen om lichtbakken in Museum Voorlinden

De Canadese kunstenaar Rodney Graham (1949) kan leven van zijn kunst, maar stel dat dat niet zo was geweest? Wat was hij dan geworden? Met dit idee in gedachten is Graham in de huid van verschillende personages gekropen: een antiquair, een detective, een klusjesman, een vuurtorenwachter. De expositie laat bijna alleen maar lichtbakken zien, en ja, dat is precies wat je denkt: een bak met licht waar je bijvoorbeeld een foto voor kan plakken. We kennen ze vooral van reclameposters in donkere metrostations en langs snelwegen, maar deze bakken worden dus ook zeker voor kunst gebruikt. Het licht van de bakken trekt ons dichter naar de kunstwerken toe, laat ons beter kijken en verdeelt onze aandacht in duizend stukjes. Dit laatste vooral door Graham zelf, wiens foto’s je voor de gek houden en hun geheimen (en humor!) pas blootgeven als je langer blijft staan.

Zodra je voor een foto van Graham staat, valt je op dat alle kleine onderdeeltjes nét niet kloppen. Als we even naar Antiquarian Sleeping in His Shop kijken, lijkt het gewoon een mooie foto vol details en een gemoedelijke sfeer te zijn. Maar dan kijk je nog een keer en zie je dat letterlijk elk deel van deze foto vol in de schijnwerpers staat: elk boek op de plank rechts, ieder snuisterijtje links op het tafeltje. Dat kan natuurlijk niet, en ons oog wordt gek: door middel van licht zie je in een kunstwerk doorgaans wat belangrijk is (dat staat in de “spotlight”), maar hier is alles belangrijk! Als we vervolgens horen dat elke foto eigenlijk een collage is van soms wel 2000 foto’s, zijn we al helemaal mindblown. Graham maakt foto na foto na foto en rijgt vervolgens alle losse stukjes schijnbaar naadloos aan elkaar (maar soms toch nét niet, wat dan weer best grappig is). Verder zitten zijn werken vol symbolische verwijzen naar de (kunst)geschiedenis) en heeft Graham een droog, subtiel gevoel voor humor waardoor wij bij elk werk even staan te gniffelen om alle typetjes die hij uitbeeldt.

Hoe lang doe je er over? | 30-60 min.

Expert level | Beginners | Gevorderden | Crazy pro

De tentoonstelling ‘Rodney Graham – That’s Not Me’ is t/m 17 september 2017 te zien. Meer informatie: http://www.voorlinden.nl/tentoonstelling/verwachtrodney-graham-thats-not/

BONUS: Als je toch in de buurt bent | Museum Voorlinden ligt op haar eigen landgoed, dus het is wel een uitje om er te komen. Gelukkig krijg je dan ook echt waar voor je geld. Blijf vooral een halve dag in het museum – loop door de crazy mooie vaste collectie (met het werk van Serra dat we eerder noemden) of neem een kijkje naar de tweede expositie die nu te zien is: De Tussentijd. Wij zijn al geweest en vonden er dit van.

November is een van de beste maanden in het jaar. We hebben het natuurlijk niet over het weer (want bah), maar over kunst. Na een avondje museumhoppen tijdens de Museumnacht op 5 november, kijken we nu uit naar een lang weekend hedendaagse kunst tijdens het Amsterdam Art Weekend! Van donderdag 24 tot en met zondag 27 november kan je op meer dan 50 locaties kunst kijken, kopen en over kunst kletsen. Een van de hoogtepunten is natuurlijk de feestelijke opening van de talloze nieuwe tentoonstellingen in Amsterdamse galeries, waaronder Ron Mandos, Fons Welters, Martin van Zomeren, BorzoGallery en GRIMM op vrijdagavond. Maar er is nog meer! Wij hebben een aantal speciale en unieke evenementen op een rijtje gezet, waar je – net als tout kunstminnend Amsterdam –  écht bij wilt zijn.

RIJKSAKADEMIEOPEN 2016 | RIJKSAKADEMIE VOOR BEELDENDE KUNSTEN

Tamar Harpaz, ‘Pear in a Bottle’, 2013, via Rijksakademie van Beeldende Kunsten.

De Rijksakademie van beeldende kunsten is de prestigieuze opleiding waar elk jaar zo’n twintig jonge kunstenaars voor een residency worden geselecteerd. En elk jaar tijdens de RijksakademieOPEN mag iedereen een kijkje komen nemen naar waar deze jonge talenten mee bezig zijn. Je krijgt dus een inkijkje in de toekomst van de kunst. Soms een beetje vaag, altijd interessant. 

Wanneer: Zaterdag 26 november en zondag 27 november van 11.00-19.00 uur.
$$$: 10 euro (8 euro met kortingspas)
Meer informatie: http://www.rijksakademie.nl/NL/rijksakademieopen

AMSTERDAM ART WEEKEND AT IDFA | EYE FILMMUSEUM

Still uit ‘Mothership Goes to Brazil’, 2016, via EYE Filmmuseum.

Films en videokunst behoren natuurlijk ook tot beeldende kunst. Daarom is er dit jaar een leuke samenwerking tussen Amsterdam Art Weekend en IDFA, waarbij er (korte) films getoond worden van kunstenaars die vertegenwoordigd worden door Amsterdamse galeries of een residency hebben bij de Rijksakademie of De Ateliers. Het programma bestaat uit drie delen; elke dag een andere serie films. Op naar Noord dus!

Wanneer: Vrijdag 25 november van 16.00-18.00 uur: Welcome to the Other Sight | Zaterdag 26 november van 14.00-16.00 uur: Familiar Strangers | Zondag 27 november van 14.00-16.00 uur: Let Me Do the Talking
$$$: 10,50 euro. Tickets via idfa.nl: Welcome to the Other Sight, Familiar Strangers, Let Me Do the Talking.
Meer informatie: http://weekend.amsterdamart.com/venue/eye-filmmuseum

OPENING TENTOONSTELLING MANIC/LOVE | STEDELIJK MUSEUM

Jordan Wolfson, still from Raspberry Poser, 2012, courtesy the artist, Sadie Coles HQ London and David Zwirner, New York, via Stedelijk Museum Amsterdam.

Als er één event drukbezocht zal zijn, is het wel de opening van Jordan Wolfsons nieuwe tentoonstelling in het Stedelijk. Wij vermoeden dat het freaky en even angstaanjagend als fascinerend zal zijn (Renee durft in ieder geval niet mee). In MANIC/LOVE (het eerste deel van twee tentoonstellingen die komende maanden in het Stedelijk te zien zullen zijn) zien we Wolfsons animatronics; door computers aangedreven mensfiguren (CLOWN-POPPEN!!!) die direct contact kunnen maken met de bezoeker dankzij sensoren. Voor degenen met stalen zenuwen dus. 

Wanneer: Zaterdag 26 november van 22.00-0.00 uur.
$$$: Gratis, maar wel aanmelden via deze link en natuurlijk even attenden op Facebook.
Meer informatie: http://www.stedelijk.nl/tentoonstellingen/jordan-wolfson  

WARHOL @ SOTHEBY’S: NOTES ON COLLECTING | SOTHEBY’S AMSTERDAM

Andy Warhol, 200 One Dollar Bills, 1962

Het beroemde veilinghuis Sotheby’s organiseert tijdens het Amsterdam Art Weekend een interessante talk and tour door prentencollectie van Lex Harding; zijn grote verzameling werken van Andy Warhol is nu exclusief te zien bij Sotheby’s. Je krijgt niet alleen een rondleiding door deze bijzondere kunstcollectie, maar ook een les in verzamelen en de internationale prentenmarkt. Een college van de echte-echte-echte kenners, als dat geen buitenkans is? En er is een grote kans dat je met een glas champagne in je hand zal staan. 

Wanneer: Zondag 27 november van 15.00-15.45 uur.
$$$: Helemaal gratis, maar je moet je wel even aanmelden via deze link.
Meer informatie: http://www.sothebys.com/en/inside/locations-worldwide/amsterdam/overview.html

PATTY MORGAN PRESENTS: DATE A REAL ARTIST | STADSSCHOUWBURG

Beeld via sophiesarttour.com

Daten is altijd leuk, maar ben je wel eens op date geweest met een kunstenaar? Online kunstplatform Patty Morgan en SSBA Salon organiseren komende zondag een date night waarbij je gekoppeld wordt aan een kunstenaar en samen Amsterdamse galeries gaat afstruinen. Gegarandeerd nieuwe inzichten, en wellicht zelfs een nieuwe vriendschap!

Wanneer: Zondag 27 november van 15.30 tot 17.30 uur
$$$: Gratis
Meer informatie: http://ssba-salon.nl/#!/agenda/salon/gallery-go-together-date-real-artist

Zit de sfeer er al een beetje in? Neem nog een kijkje op de site van het Amsterdam Art Weekend voor de leuke thematische kunstroutes, een overzicht van alle deelnemende locaties en het volledige programma gesorteerd op dag en soort event.