Jule van Ravenzwaay 22 mei 2018

GO | NO GO #118: De wonderbaarlijke algoritmes en paardenbloemen van Studio Drift

Gaan of niet gaan: dat bepaal je zelf. Wij geven je – met een kritische blik – tips voor tentoonstellingen. Deze keer zijn we in het Stedelijk Museum Amsterdam voor de tentoonstelling ‘Studio Drift: Coded Nature’.

Misschien stond je er afgelopen zomer wel – in de hete Black Rock Desert in Nevada bij het Amerikaanse festival Burning Man – en kon je je ogen niet geloven toen er opeens midden in de woestijn een gigantische, magisch lichtgevende boom opdoemde. Snel zette je jouw tegen zon en zand beschermende goggles af om dit bijzondere tafereel nog beter te bekijken en kneep je in je arm om te testen of wat je zag echt was of niet. En het was geen droom; het was Studio Drift’s ‘Tree of Ténéré’. Mocht je niet een van de lucky few zijn die dit droomscenario heeft meegemaakt – niet getreurd! Nu is deze installatie (deels) te zien Amsterdam als onderdeel van de tentoonstelling ‘Studio Drift: Coded Nature’ in het Stedelijk Museum.

Studio Drift bestaat uit het Nederlandse duo Lonneke Gordijn (1980) en Ralph Nauta (1978). Ze ontmoeten elkaar op de Design Academy in Eindhoven en bleken de juiste dosis creative chemistry te hebben voor hun wilde en grensoverschrijdende ideeën op het gebied van vormgeving, kunst en technologie. In de afgelopen tien jaar ontwikkelde het werk van Studio Drift zich van product- en meubelvormgeving naar steeds grotere interactieve sculpturen. Voor deze installaties vormen data en algoritmes die ontleend zijn aan natuurlijke fenomenen vaak de basis. De spanning tussen natuur en techniek vind je in iedere uiting van Studio Drift terug en regelmatig lopen hun ideeën ver vooruit op de technische mogelijkheden.

Studio Drift, ‘Fragile Future 3’, 2009, Courtesy Carpenters Workshop Gallery, Londen. Collectie Stedelijk Museum Amsterdam, foto: Gert Jan van Rooij

In de tentoonstelling ‘Coded Nature’ staat de verwondering en de verbazing centraal. Verwonderen kan je je over installaties waarbij de sublieme schoonheid van de natuur wordt vertaald in inventieve technologie. Verbazen kan je je over de bijzondere materialen en ingenieuze technieken. De installaties zijn groot en pakken je in. Zo zien we een installatie als ‘Fragile Future waarin een constructie van lichtgevende paardenbloemen de hele zaal door woekert. Het werk komt voort uit het eindexamenproject van Lonneke Gordijn uit 2005. Stuk voor stuk werden de paardenbloemzaadjes met de hand op de LED-lampjes geplakt met als resultaat dat het licht op een prachtige, natuurlijk ogende manier wordt gefilterd. Ook de installatie ‘Shylight’ (die je misschien wel kent uit het Rijksmuseum) omvat de gehele tentoonstellingsruimte. Stoffen hanglampen bootsen slapende en ontwakende bloemen na; één voor één en volgens een onvoorspelbare choreografie openen de bloemen zich in een bijzondere dans. Voor je het weet sta je enkele minuten gehypnotiseerd en met open mond te kijken.

Links: Studio Drift, ‘Shylight’, 2006 – 2014, choreografie, 2018, Courtesy Pace Gallery, New York, foto: Gert Jan van Rooij | Rechts: Studio Drift, ‘Ghost Collection’, beide: via Stedelijk Museum Amsterdam

Naast een emotionele reactie, roept het werk van Studio Drift ook enkele moeilijke levensvragen op. Een centrale vraag is of natuur en technologie één kunnen worden. In plaats van dat de twee elkaar tegenwerken, streeft Studio Drift naar een harmonieus huwelijk waarin natuur en techniek naadloos in elkaar over gaan. In de vroege serie ‘Ghost Collection’ vraagt het ontwerpersduo zich bijvoorbeeld af of iets materieels – een object of ding – een ziel kan hebben? Als antwoord hierop maken ze een serie futurische stoelen van plexiglas waarin een geest lijkt opgesloten te zitten. Met ontwikkelingen als Siri en andere pratende robots, vragen we ons af: hoe menselijk kunnen objecten over honderd jaar zijn? Leven we dan in een wereld zoals we die zien in de film ‘Her’? Echter, het spektakelstuk van de tentoonstelling is ‘Drifter’, een groot grijs betonblok dat eenzaam zweeft in de lucht en ons laat nadenken over over een utopische leefwereld van de toekomst. Hoe zal die worden vormgegeven? Wat nu misschien nog onvoorstelbaar lijkt – zoals dit zwevende betonblok – wordt vanzelf de nieuwe norm. Het blok lijkt zich daarbij te hebben losgebroken van de constructie blokken waartoe het behoorde en gaat alleen ‘zijn’ eigen weg. Het is een van de vele werken waarmee Studio Drift de verhouding tussen het individu en de groep – het collectief –  onderzoekt en de daarbijbehorende (illusie van) vrijheid. Hebben we uiteindelijk meer vrijheid als we ons aanpassen aan de groep of als we ons loswrikken en alleen verder gaan? Je leest het al, het is een tentoonstelling die je aan het denken zet.

Studio Drift, ‘Drifter’, ontwikkeling 2008-2016, uitvoering 2017, Courtesy Pace Gallery, New York, foto: Gert Jan van Rooij, via Stedelijk Museum Amsterdam.

Naast eigen werk van Studio Drift, kan je in de tentoonstelling ook werk zien van kunstenaars die inspiratiebronnen zijn voor Studio Drift. In samenwerking met Stedelijk-conservatoren maakte Studio Drift een selectie uit de collectie van het museum. Zo voelt het ontwerpersduo onder meer een sterke verwantschap met James Turrell en zijn fascinatie voor licht, de ambitieuze schaal waarop Christo gebouwen inpakte en de meditatieve werking van de muziek van Philip Glass. Dit zal wellicht niet iedereen even veel zeggen, maar voor de kenner is het interessant om de kruisbestuiving tussen verschillende kunstenaars te zien.

Zelf bezoeken?

Hoe lang doe je er over?
45 – 60 minuten
Expert level
Beginners | Gevorderden | Crazy pro
Meer weten

Ter gelegenheid van de tentoonstelling organiseert het Stedelijk Museum Amsterdam een Sunday Seminar over Studio Drift op 27 mei 2018 tussen 15:00 en 17:00. Lees hier meer.

De tentoonstelling ‘Studio Drift: Coded Nature’ is nog t/m 26 augustus 2018 te zien in het Stedelijk Museum Amsterdam.

Meer informatie