GO | NO GO #144: Amsterdamse School loves Gaudí

Met een beetje fantasie (of een stevige kater) waan je je in deze expositie nog net niet in een weelderig landschap. De natuur als inspiratiebron komt overal terug, bijvoorbeeld in de mooie maquettes van bekende, kleurrijke gebouwen, zoals Gaudí’s Casa Batlló en natuurlijk de Sagrada de Familia (is ie nou al af, of wat?). Maar voor Gaudí gold, ‘wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd’: hij voerde de natuurlijke elementen door tot in de kleinste details. Zo ontwierp hij hele interieurs voor zijn bouwwerken, met gedetailleerde deuren, deurkrukken, eetkamerstoelen in organische vormen, maar bijvoorbeeld ook de wonderschone mozaïeken in Park Güell. In Museum Het Schip krijg je de toegepaste kunst er gewoon gratis bij. Een mooi voorbeeld hiervan is een palmblad van ijzer, onderdeel van een enorm hekwerk voor de Casa Vicens, dat uit tientallen van deze palmbladeren is opgebouwd. Maar niet alleen de Spanjaard had een talent voor toegepaste kunst: we zien hetzelfde bij de prachtige objecten Mokumse meesters van de Amsterdamse School.

Gaudí en de architecten van de Amsterdamse School blijken niet alleen qua vormentaal, maar ook wat ideologie betreft erg op elkaar te lijken. Het zijn beide kinderen van hun tijd; hun hang naar de schoonheid en vormen van de natuur zijn een reactie op de oprukkende industriële revolutie. Met de opmars van de arbeiders in gedachten, werkten beide stromingen vanuit socialistische idealen, waarin de arbeider op een voetstuk wordt gezet. Het woningcomplex waarin Museum Het Schip zich bevindt, is gebouwd met het hardwerkend volk in het achterhoofd. Nooit eerder is er zoveel zorg besteed aan de vormgeving van arbeidershuizen, met weelderige vormen en oog voor natuur geïnspireerde details. De woningen werden daarom ook ‘paleizen voor de arbeiders’ genoemd.

Hetzelfde denken zie je ook terug in een ontwerp van Gaudí voor een wijk met arbeiderswoningen, waar ook een fabriek en een casino in zijn opgenomen. Loop in de tentoonstelling ook niet per ongeluk straal langs het bronzen bijtje van Gaudí. Op het eerste gezicht lijkt het bronzen sculptuurtje een simpel maar prachtig uitgevoerd decoratief object te zijn, maar ook hier staat de bij symbool voor een groter ideologisch gedachtegoed. De bij is namelijk ontworpen voor op de vaandel van de arbeiderscoöperatie van deze wijk; het staat symbool voor de hardwerkende arbeider die niet eerder op deze manier in het zonnetje werd gezet. De bij lijkt in Museum Het Schip ook een tweede betekenis te hebben gekregen: het is het perfecte symbool van zowel de Amsterdamse School als Gaudí. Een symbiose van natuur, ambacht en een ode aan de working class.