Ananda Hegeman 07 april 2019

GO | NO GO #164: Picasso op papier – grafisch werk van een Don Juan

Gaan of niet gaan: dat bepaal je zelf. Wij geven je – met een kritische blik – tips voor tentoonstellingen. Deze week gingen we naar de Rotterdamse Kunsthal, waar op dit moment het grafisch werk van grootmeester Pablo Picasso te zien is.

Dat Pablo Picasso (1881–1973) een echte player was, is geen geheim. Een snelle Google-search levert op dat Picasso met maar liefst veertien vrouwen een serieuze relatie of affaire heeft gehad. En dan tellen we eventuele geheime romances niet eens mee. De vele dames hebben niet alleen invloed gehad op zijn persoonlijke leven, ook zijn werk werd sterk door ze beïnvloed. Vaak viel het begin van een nieuwe relatie van de kunstenaar samen met een nieuwe stijl van schilderen en tegenwoordig wordt zijn oeuvre soms zelfs ingedeeld naar de periode dat hij met een bepaalde vrouw samen was. De schilder bleef dus zijn hele leven lang op zoek naar vernieuwing: in zijn liefdesleven en in zijn werk.

Zaaloverzicht ‘Picasso op Papier’ in de Kunsthal, foto: De Kunstmeisjes.

In de tentoonstelling ‘Picasso op Papier’ in de Rotterdamse Kunsthal komen twee facetten van Picasso’s kunstenaarschap samen: zijn meesterlijke beheersing van grafische technieken en het terugkerende thema van de vrouw. Voor Picasso was grafiek een kunstvorm waar hij vooral lekker mee kon experimenteren. In totaal maakte hij meer dan 2500 prenten in verschillende technieken zoals etsen en kleurenlino’s. Museum Boijmans Van Beuningen heeft meer dan 400 van deze prenten in haar bezit. Het museum is de komende zeven jaar gesloten voor renovatie, maar dankzij het project ‘Boijmans bij de Buren’, is de collectie de komende jaren regelmatig bij culturele instellingen in de buurt te zien. De Kunsthal heeft nu meer dan 70 Picasso’s op papier te leen gekregen. Een cadeautje dat wij ook niet zouden afslaan.

Links: Pablo Picasso, ‘La Dame à la Collerette’ (Portrait de Jacqueline à la Fraise), 1962 | Rechts: Pablo Picasso, ‘Portrait d’homme à la fraise’, 1962, beide: Collectie Boijmans Van Beuningen.

Picasso maakte al eerder in zijn loopbaan prenten, maar na zijn verhuizing naar

Parijs in 1904 ging hij zich echt verdiepen in deze kunstvorm. Het hoogtepunt is de Vollard Suite, een reeks van honderd etsen waarmee Picasso voor het eerst heeft bewezen een op-en-top prentkunstenaar te zijn. Hij maakte de serie etsen – die is vernoemd naar de uitgever Ambroise Vollard – tussen 1930 en 1937. De jonge Marie-Thérèse Walter, Picasso’s minnares vanaf 1927, was zijn muze. Marie-Thérèse was pas zeventien jaar toen ze Picasso ontmoette in warenhuis Lafayette. De twee kregen een geheime relatie en ze ging zelfs in dezelfde straat als de kunstenaar en zijn toenmalige vrouw Olga wonen om dichtbij haar lief te zijn. In 1935 verliet Olga de ongemakkelijke driehoeksverhouding toen bleek dat Marie-Thérèse zwanger was (gevalletje thank u, next). In 1936 verliet zij op haar beurt Picasso weer toen hij verliefd was geworden op Dora Maar en beide vrouwen erop wees dat ze zelf maar moesten uitvechten bij wie hij zou blijven wonen. Het recente ‘Khloe Kardashian – Tristan – Jordyn’-schandaal is er niks bij. De Vollard Suite-serie vertelt geen doorlopend verhaal, maar de etsen hebben wel een duidelijke samenhang: Marie-Thérèse als model van een bebaarde beeldhouwer, Picasso’s alter-ego. Ook wordt ze op een paar prenten bemind door een Minotaurus, wat een half mens, half stier is. Kinda creepy, but very cool.

Pablo Picasso, ‘Sculpteur et Modele Agenouille’, 1933, Collectie Museum Boijmans van Beuningen

Vanaf 1958 stortte Picasso zich op linoleumsnede, een van de vele prenttechnieken waarvan hij zich meester maakte. Hij blonk uit in de zogenaamde eliminatietechniek, waarbij hij elke keer een deel van de linoleumplaat wegsneed. Zo veranderen de kleuren in de compositie van elke druk. Hij was dan inmiddels wel al een oude vent, maar zijn wilde haren blijkbaar nog niet kwijt. Een paar jaar eerder had hij Jacqueline Roque ontmoet en in 1961 trouwde hij zelfs met haar. Het werd het laatste liefje van de kunstenaar; ze bleven tot zijn dood in 1973 bij elkaar. In zijn laatste jaren heeft hij haar dan ook talloze keren geportretteerd. Het hoogtepunt van deze periode is zonder twijfel de reeks van acht proefdrukken van de kleurenlino La Dame à la Collerette. Hoewel het maakproces technisch nogal een moeilijk verhaal is, wordt door deze serie, waar Jacqueline in historische outfits is afgebeeld, goed duidelijk hoe de kunstenaar te werk ging. De serie hangt in volgorde erg overzichtelijk aan één muur, waardoor na het zien van de expositie ‘Picasso op papier’ zelfs je kleine neefje zich linoleumsnede-expert kan noemen.

Zelf bezoeken?

Hoe lang doe je er over?
45 minuten
Expert level
Beginners | Gevorderden | Crazy pro
Meer weten

Wil je precies weten hoe Picasso zijn passie voor vrouwen en kunst beoefende? Het tweede seizoen van de Amerikaanse dramaserie Genius gaat over het leven van de kunstenaar, met Antonio Banderas in de hoofdrol. Een soort Temptation-Island voor kunstliefhebbers.

De tentoonstelling ‘Picasso op Papier’ is nog tot en met 12 mei 2019 te zien op de vierde verdieping van de Kunsthal.

Meer informatie