‘Vertel nog eens hoe je begon met fotograferen?’ Het was zonder twijfel de meest gestelde vraag aan Terence ‘Terry’ O’Neill (1938-2019), een van de beroemdste Britse celebrityfotografen uit de jaren zestig en zeventig. Het was dan ook een smakelijk verhaal, de start van zijn carrière, en O’Neill vertelde altijd graag nog eens hoe het ook alweer ging. Hoe hij aanvankelijk jazzdrummer wilde worden en een baantje aannam op de Londense luchthaven Heathrow, omdat hij dacht dat hij dan wel vaak in New York zou komen en in jazzclubs kon optreden. Hoe hij vervolgens op het vliegveld per ongeluk een nogal goed gelukte foto maakte van een slapende minister en werd ontdekt door landelijke tabloid The Daily Sketch. En hoe hij door deze nieuwe werkgever als twintigjarige halsoverkop op pad werd gestuurd om een nieuw, opkomend bandje uit Liverpool (ja, natuurlijk, The Beatles) te fotograferen, waarna de krant stijf uitverkocht en andere muzikale groentjes zoals The Rolling Stones en Elton John meteen ook door hem vereeuwigd wilden worden.
GO | NO GO #354: Terry O’Neill – op de thee bij de rich and famous
Gaan of niet gaan: dat bepaal je zelf. Wij geven je – met een kritische blik – tips voor tentoonstellingen. Onze redacteur Maartje Knepper toog naar het zuiden van het land voor de tentoonstelling ‘FAMOUS: by Terry O’Neill’ in het Fotomuseum aan het Vrijthof in Maastricht.
O’Neills loopbaan als fotograaf kende, kortom, een behoorlijk vliegende start en in de jaren die volgden fotografeerde hij talloze beroemdheden en filmsterren. Ook schoot hij memorabele beelden van de Britse koninklijke familie en belangrijke politici zoals Margaret Thatcher. Een overzicht van zijn werk (zo’n 125 foto’s) is nu te zien in het Fotomuseum aan het Vrijthof in Maastricht in de expositie ‘FAMOUS’. Dat is een feest der herkenning voor liefhebbers van de swinging sixties, want hé, is dat niet Brigitte Bardot? En dat een piepjonge Sean Connery? Oh, en moet je daar zien: David Bowie mét Elizabeth Taylor!
Je hoeft maar even in de tentoonstelling rond te kijken om te beseffen dat O’Neill werkelijk iédereen van enige betekenis fotografeerde en overal bij mocht zijn. Hij hing rond op filmsets, kwam langs op bruiloften en partijen en werd zelfs bij de rich and famous thuis uitgenodigd. Zo zien we op een foto Mick Jagger en zijn kompanen die samen met een nogal bloot meisje hangen op een muurtje voor het huis van muziekvriend Stephen Still, trekt Audrey Hepburn een gekke bek op de set van haar nieuwste film, smeert Liz Taylor zittend voor de spiegel nog een laatste laag foundation op haar gezicht en kiekte O’Neill actrice Faye Dunaway (die later nog eventjes zijn vrouw zou worden) bij het zwembad van het Beverly Hills Hotel op de vroege ochtend na haar Oscarwinst. Dit soort foto’s zijn – zeker voor een tijd waarin sociale media nog niet bestonden – hartstikke intiem. Dat betekent overigens niet dat ze ook een eerlijk beeld geven van ‘de mens achter de ster’. Het gros van de beelden is buitengewoon gelikt; achter Terry’s lens ziet iedereen er even knap en fabulous uit en puistjes of andere oneffenheden zul je niet snel aantreffen. Zelden zag je iemand zo prachtig slapen als Brigitte Bardot die is vastgelegd terwijl ze tussen de opnames van een film door – vermoedelijk een beetje alsof – een dutje doet samen met een hond op een bed. Maakt dat de foto’s minder interessant? Welnee. Je ziet dat Terry dichterbij dan ooit kwam bij sterren die later zo iconisch zouden worden, en dat is echt bijzonder.
Net als de sterren die Terry vastlegde is de tentoonstelling zelf ook tamelijk ‘opgedirkt’. In verschillende ruimtes van het museum zijn de foto’s losjes gegroepeerd in filmsterren, muzieklegendes en mode-iconen. De ruimtes hebben namen als ‘Diva salon’, ‘Glamour room’ en ‘James Bond room’ en zijn zo ingericht dat ze vermoedelijk een soort sfeer van de tijd moeten oproepen. Denk: een felblauw morsig tapijt met daarop een stapeltje LP’s en een platenspeler waaruit muziek van Bowie klinkt in de kamer met Bowie-foto’s. Tsja, dat is best grappig, maar de foto’s hebben het eigenlijk niet echt nodig. Bovendien zijn de ruimtes zonder deze aankleding al bijzonder genoeg: het museum is gedeeltelijk gevestigd in het zestiende-eeuwse voormalige Spaans Gouvernement en een achterhuis met schitterende stijlkamers en kabinetten. Het decor van de ‘Diva salon’ is overigens wel goed bedacht. In deze barokke stijlkamer worden portretten van vedettes als Diana Ross, Ava Gardner en Sophia Loren omringd door achttiende-eeuwse bovendeurschilderingen met daarop overdadige voorstellingen van allegorische vrouwfiguren – toch ook een soort diva’s. Een foto van shockrocker Alice Cooper – die daarop de nasleep van een wilde avond in Hollywood vol drank en drugs naspeelt en zich dramatisch heeft neergevlijd op een bed tussen lege flessen whisky – wordt op deze plek als het ware gadegeslagen door twee deugdzame dames die vanaf de hoeken van de kamer geringschattend op hem neerkijken. We kunnen niet anders dan hier een stille boodschap in lezen: wat een aanstellers, die celebs!
Zelf bezoeken?
Zoek op YouTube naar ‘interview Terry O’Neill’ en je vindt er het ene na het andere pareltje. Terry vertelt er in zeer gedistingeerd Engels uitgebreid over al zijn tête-à-têtes met beroemdheden als Frank Sinatra en Sean Connery, waardoor je meer te weten komt over de verhalen achter zijn foto’s. Leuk om te doen voor je de tentoonstelling bezoekt.