Verstopt achter de Bijenkorf in Amsterdam, waar de geuren van friet, wiet en wafels de toeristen van de Dam lokken, zit W139: een oud theater aan de Warmoesstraat dat in 1979 gekraakt werd door een groep kunstenaars om er tentoonstellingen te organiseren. De rij huizen erachter werden ook gekraakt, maar dan om in te wonen. Veertig jaar later zijn de krakers alias kunstenaars nog altijd betrokken bij de expositieruimte. En hoewel het interieur zijn wilde haren heeft verloren – de muren zijn netjes witgeverfd en de tentoonstellingen prachtig en hoogst professioneel verlicht – ademt de huidige tentoonstelling Outside The Soup het experimentele, droomachtige karakter van het oude krakerspand.
GO | NO GO #380: Spelen in een oud krakerspand
Gaan of niet gaan: dat bepaal je zelf. Wij geven je – met een kritische blik – tips voor tentoonstellingen. Onze redacteur Laura Korvinus bezocht de tentoonstelling ‘Outside the Soup’ in W139 in Amsterdam.
De kunstenaars die exposeren in Outside the Soup zijn bij elkaar gebracht door hun collega-kunstenaars Hend Samir (1986) en Afra Eisma (1993). Zij gingen vrij intuïtief te werk: ze nodigden makers uit met wie ze zich verbonden voelen. Naast het vieren van vriendschap en wederkerige relaties onder kunstenaars, benadrukt de tentoonstelling ook de kracht van verbeelding om nieuwe werelden vorm te geven. Veel kunstwerken vertellen een verhaal waarin fantasiewezens, zoals een horde gekleurde mieren of een woestijnwalvis, de hoofdrol spelen. De titel Outside the Soup verwijst naar het prikkelen van mogelijkheden buiten conventies, waar artistieke experimenten en intuïtie leidend kunnen zijn.
Outside the Soup is een warm welkom in een speels universum. In de zaal zie ik onder andere een hangmat met glinsterende vliegjes van textiel eromheen, een hangend walvisskelet en een videogame met een koptelefoon en controller. Het doet me verlangen om op ontdekkingstocht te gaan. Op de vloer lees ik dat bezoekers worden aangemoedigd om hun schoenen uit te trekken. Dat laat ik mij geen twee keer zeggen: het kind in mij is los. De kunstwerken geven, juist doordat ze speels zijn, ruimte om complexe emoties en thema’s te ontdekken. In de eerder genoemde videogame The Bride Who Could Not Stop Crying van Afra Shafiq (1989) beleef je een trouwdag van een bruid die rouwt om haar verloren zelfbeschikking. Met de controller beweeg je de bruid door verschillende werelden, opgebouwd uit digitaal borduurwerk, waarin zij mythische wezens tegenkomt die haar iets leren. Zo loopt ze een andere bruid tegen het lijf, die zo graag niet wilde trouwen dat ze een baard liet staan. Haar aanstaande man wilde geen vrouw met baard trouwen, en kruisigde haar als straf. Nu is ze een godin, vertelt de game, waar alle vrouwen die meer vrijheid zoeken tot bidden.
Het is opvallend met hoeveel zorg de werken in de ruimte en ten opzichte van elkaar zijn geplaatst. Het oogt rustgevend en voelt tegelijk als een frisse slok inspiratie. Gezien de enorme variatie aan materialen en kunstvormen – van keramiek tot textiel en van pastel tot videokunst – maakt dit veel indruk. De werken zijn zo opgesteld dat de contrasten elkaar versterken en tegelijkertijd tegenwicht bieden. Zo zijn er de verfijnde keramieken werken van Hiroki Miura (1991): dierfiguren, mensen en soms beide in één, met hier en daar een zwarte afdruk van een vlam erop, zoals op de bil van een konijntje. De verbrande billen zijn het resultaat van een Japanse techniek waarbij keramiek direct in open vuur wordt gebakken, vertelt Dana van W139 mij. Er vlak achter (of naast, het is maar net hoe je loopt) reikt het gigantische textielwerk SCRAP METAL DREAM BOAT (BEAM ME UP!) van Dagmar Bosma (1994) tot het dak. De kunstenaar verfde enorme doeken met roest van oude stukken metaal, wat abstracte, vlekkerige vormen achterliet. Daardoor doen ze denken aan enorme papyrusrollen, die verhalen lijken te bevatten in een nieuwe, onbekende taal die je mag ontcijferen. Pal ernaast, haast verstopt, is juist weer een klein werk op papier te zien van Marnix van Uum: een bloemenzee, waarachter twee nieuwsgierige ogen je recht aankijken. Outside the Soup zit vol contrasten in grootte, materialen en beelden, waardoor ieder werk voelt als heel nieuwe ervaring. De nieuwsgierige ogen uit het werk van Marnix van Uum lijken dan ook een aanmoediging: wie openstaat voor het onverwachte zal zeker een schat vinden in dit magische kunstlandschap.
Zelf bezoeken?
Gedurende de looptijd van de tentoonstelling kun je op verschillende momenten “in het hoofd” van de kunstenaars kruipen. Dit speciale programma, Visit Each Other’s Mind, heeft steeds een andere vorm, waarin een kunstenaar je telkens meeneemt langs een aantal kunstwerken. Lees hier verder.