Sofie Huvaere 08 juli 2021

SPECIAL: Allez! De Kunstmeisjes België Special #4

Allez of niet allez — dat bepaal je zelf. Nu ook over de grens: onze België-correspondent Sofie Huvaere reist heel het land door om de mooiste en boeiendste tentoonstellingen te tippen. In elke special licht zij twee must-see exposities uit en sluit ze af met wat aanvullende aanraders. Deze keer twee buitenexposities om de zomer in te luiden: Triënnale Brugge en ‘Beaufort’ aan de Belgische kust.

Nadia Kaabi-Linke, 'Inner Circle', 2021
Hans Op De Beeck, 'Danse Macabre', 2021
Nadia Kaabi-Linke, 'Inner Circle', 2021
Hans Op De Beeck, 'Danse Macabre', 2021

‘Triënnale Brugge’: #IloveBruges

Ik zeg het maar meteen: Brugge is níét het Venetië van het Noorden. En de Brugse reien dan, hoor ik je vragen. Waar de lagune bezaaid is met plezierbootjes, gondels en de vaporetto, worden de kanalen in Brugge geteisterd door toeristische boottochten. Waag je je met een kajak op de reien, verwacht je dan aan een klap op je kop met een roeispaan van rederij ‘De Alleenheerser’. Ook het perfecte Brugge van op de prentkaart heeft een keerzijde (die waarop je krabbelt dat alles leuk is en dat de zon schijnt en achterwege laat dat je geconstipeerd bent en je huisdier mist). De derde editie van Triënnale Brugge toont met TraumA het leven achter de historische gevels. Dertien nationale en internationale kunstenaars maken van de stad hun speelveld en verkennen de grens tussen Traum (droom) en Trauma (werkelijkheid). 

Nadia Kaabi-Linke (1978) inspireerde zich voor haar installatie Inner Circle op de blinkende plakkaten aan de gevels van hotels. Leden van exclusieve clubs bakenen hun territorium bij voorkeur af met een koperlegering en een diepe gravure. Vaak zit er een cirkelvorm in het logo: je behoort tot de kring of je valt er buiten. Voor Inner Circle bekleedde de kunstenaar een cirkelvormige bank met schrikdraad voor duiven. Van uitnodigende rustbank tot marteltuig (tenzij je een fakir bent). Ik voel me plots minder welkom in deze toeristische droombestemming. Ook de installatie van Hans Op De Beeck (1969) staat stil bij stad Brugge als een attractie van klinkerstraatjes en erfgoed. Hij maakte met Danse Macabre een kermismolen op ware grootte, geprangd tussen de barokke gevel van de Sint-Walburgakerk en een statige gouverneurswoning. Alleen roept deze carrousel geen plezier, kinderlijke vrolijkheid en de geur van karamelappels en suikerspinnen op. De draaimolen draait niet, de paarden gaan niet op en neer en we zien geen joelende kinderen maar versteende skeletten. Alles is ondergedompeld in spookachtig grijs. Dit is Bruges-la-Morte op z’n best; verstild, desolaat en bevreemdend. De installatie roept dezelfde sfeer op als een stadsgezicht van de symbolistische schilder Fernand Khnopff (1858). Die legde Brugge in de vorige eeuw vast als een kwijnende stad, verstoken van levende zielen. Misschien hebben Brugge en Venetië dan toch iets met elkaar gemeen: de heimelijke wens om toeristen te verjagen.

De Triënnale is nog t/m 24 oktober 2021 te bezoeken in Brugge. Meer informatie: https://www.triennalebrugge.be/nl/

Laure Provost, 'Touching To Sea Your Through Our Extremities', 2021

‘Beaufort’: Een zee aan kunst

Reuzenoctopus aangespoeld aan de Belgische kust! Een dergelijke krantenkop zou ongetwijfeld tientallen kijklustigen naar het strand lokken. Alleen gaat het hier om een in brons gegoten exemplaar die kunstenaar Laure Prouvost (1978) maakte voor de zevende editie van de kunsttriënnale Beaufort. Twintig kunstwerken van binnen- en buitenlandse kunstenaars strijken neer langs de kustlijn. Je vindt er twee in elke badstad. Het zeewezen van Prouvost strandde in De Panne en symboliseert hoe de Franse kunstenaar zelf aanspoelde in het meertalige België. Dat voelde een beetje als in de buik van een octopus klimmen en op de tast de omgeving verkennen. Het weekdier lijkt overigens goed aangepast aan een menselijke omgeving: met een telescoop in de tentakels speurt ze de Noordzee af. Ze lijkt wel een badgast die vanop het balkon (met frontaal zeezicht) naar boten (en zonnekloppers) tuurt. Deze octopus is misschien zelfs net iets te veel geëvolueerd. Naast zuignappen en mosselen zien we ook vergroeide borsten. Eén van de acht armen mondt uit in een stekker alsof het een uit de kluiten gewassen verlengsnoer is. Een andere arm omklemt merkwaardig genoeg de laars van een ruiter. De kunstenaar legt zo een link naar een kunstwerk uit het permanent beeldenpark van Beaufort. Enkele kustgemeenten verder staan vier machtige ruiterstandbeelden op een golfbreker. Men van de Deense kunstenaar Nina Beier (1975) trotseert er sinds 2018 het getij en dat zorgt voor een spectaculair schouwspel bij hoogwater. Tot de ruiters uiteindelijk ten prooi vallen aan de kraken van Prouvost.

Ook van deze editie zullen acht kunstwerken een plekje krijgen in het permanent beeldenpark. Daarmee staat de teller op 38 kunstwerken verspreid langs de zeedijken, stranden en duinen van de 67 kilometer lange kustlijn. Beaufort vormt zo de grootste openluchttentoonstelling van het land. Pillage of the Sea van de Italiaanse kunstenaar Rosa Barba (1972) blijft ook na Beaufort 21 op het strand van Mariakerke staan. En zal er uiteindelijk ook verdwijnen. Barba stapelde betonnen zandzakken op elkaar en creëerde zo een indrukwekkende toren van bijna zeven meter. Elke zak draagt de naam van een wereldstad die net als het kunstwerkopgeslokt zal worden door het stijgende water. De grootte van de zandzakken komt overeen met het aantal inwoners van de stad. Rio de Janeiro is bijvoorbeeld met bijna 7 miljoen inwoners een stevig uit de kluiten gewassen exemplaar. Het werk doet me denken aan de kinetische sculptuur Multiple of Five van Nils Völker (1979) waarin 40 zandzakken zich in golvende bewegingen vullen met lucht, alsof ze ademen. De stapel zandzakken van Barba is echter onbeweeglijk en contrasteert magnifiek met de hoogbouw aan de andere kant van het strand. We houden onze adem in en beseffen dat er grenzen zijn aan onze menselijke hoogmoed. De zeespiegel is er maar één van. 

De kunsttriënnale ‘Beaufort’ is nog t/m 7 november 2021 te bezoeken aan de Belgische kust. Meer informatie: https://www.beaufort21.be/ 


MEER ZIEN?

Collectie Stad Oostende (Beeldbank Kusterfgoed), Herkomst: Olivier Bals

Van Coo naar Kunst | Mu.ZEE

Geen aparte vleugel meer voor Ensor en Spilliaert in Mu.ZEE (voorheen Kunstmuseum aan zee) in Oostende. In het gebouw – een voormalig warenhuis bijgenaamd ‘De Coo’ – werden op vier maanden tijd alle museale hokken gesloopt. De nieuwe opstelling in Mu.ZEE toont slechts een fractie (lees: 200) van de ruim 8000 stukken tellende collectie, maar zet des te meer in op de artistieke verwantschappen tussen de gepresenteerde kunstwerken. En ja, ook vrouwelijke kunstenaars zijn goed vertegenwoordigd. L’Indécise (1928) van Alice Frey werd uit het depot gehaald en hangt nu tussen haar tijdgenoten Jean Brusselmans en Edgard Tytgat. Frey was een leerling van James Ensor maar ontwikkelde haar eigen, dromerige stijl. (Een tip: wie trouwt in Oostende, doet dat in de Alice Freyzaal van het stadhuis.) Op de eerste verdieping zwaaien hedendaagse kunstenaars de plak met werk van onder andere Ann Veronica Janssens, Otobong Nkanga en Anne-Mie Van Kerckhoven. Tot veertig jaar geleden kon je in dit gebouw kolen en tabak kopen, nu kijk je er Belgische kunst van de negentiende eeuw tot nu.

De tentoonstelling ‘Van Coo naar Kunst’ is vanaf nu te bezoeken in Mu.ZEE in Oostende. Meer informatie: https://www.muzee.be/nl/te-zien-1

Shilpa Gupta, Threat, 2008
Shilpa Gupta, Threat, 2008, via: dreamideamachine
Shilpa Gupta, Threat, 2008
Shilpa Gupta, Threat, 2008, via: dreamideamachine

SHILPA GUPTA – Today Will End | M HKA Antwerpen

Een museum bezoeken en naar huis gaan met een stuk zeep, het is eens iets anders. Het M HKA presenteert een tussentijdse overzichtstentoonstelling van de Indiase Shilpa Gupta (1976).  Enkele van haar sleutelwerken worden voor het eerst samengebracht waaronder ook Threat uit 2008. Gupta stapelde 4500 blokken zeep netjes op elkaar en nodigt de bezoeker uit om ‘een onzichtbare dreiging’ weg te wassen. Een badje nemen tegen de angstcultuur dus. Gestapelde blokken doen het meestal niet zo goed in musea. Denk maar aan de minimalistische rij bakstenen van Carl Andre die in Tate Modern voor een relletje zorgde. De kunst van Gupta gaat echter in interactie met de bezoeker en dat is wat haar werk zo sterk maakt. M HKA kocht Threat dan ook aan, al betwijfel ik of er na deze mooie overzichtstentoonstelling nog veel zeepjes zullen overblijven.

De tentoonstelling ‘Shilpa Gupta – Today Will End’ is nog t/m 12 september te bezoeken in het museum voor hedendaagse kunst in Antwerpen. Meer informatie: https://www.muhka.be/en/programme/detail/1405-shilpa-gupta-today-will-end

WIELS, Jacqueline de Jong, 'The Ultimate Kiss, foto: Philippe De Gober

Jacqueline de Jong – The Ultimate Kiss | Wiels Brussel

Soms zou ik graag in het hoofd van kunstenaars kunnen klimmen om te zien welke hersengolven verantwoordelijk zijn voor hun ongebreidelde fantasie. Welke synapsen zouden zo bijvoorbeeld aan de oorsprong liggen van de bizarre wezentjes die Jheronimus Bosch schilderde op de Tuin der Lusten (1480-1490)? Sinds kort kan ik een nieuwe proefpersoon aan mijn – puur hypothetische – onderzoek toevoegen: de hersenpan van Jacqueline de Jong (1939). Wiels in Brussel biedt een trip doorheen het uitbundige oeuvre van deze Nederlandse kunstenares. Monsters, kosmonauten en biljartballen vieren carnaval in de hel en duwen lukraak tongen in elkaars monden. Of zo lijkt het althans. De prijs voor de grappigste titel in deze tentoonstelling gaat trouwens naar Grietjes ontstoken tandvlees uit 1968. Energieke verfstreken, wervelende kleuren en vervormde figuren slokken elkaar op in een waanzinnige dans. Straf spul, dat mondwater.

De tentoonstelling ‘Jacqueline de Jong – The Ultimate Kiss’ is nog 15 augustus te bezoeken in Wiels in Brussel. Meer informatie: https://www.wiels.org/nl/exhibitions/the-ultimate-kiss