SPECIAL | De wereld rond in vijf exposities

NEW YORK | Georgia O’Keeffe in het MoMA

Hanna de Vos: ‘Georgia O’Keeffe (1887-1986) is het meest bekend om haar bloemschilderijen (“is het nou een vulva of niet?”). Het Museum of Modern Art in New York zet nu een iets minder bekend deel van haar oeuvre in de spotlight: haar werk op papier. Vooral tussen 1915 en 1918 experimenteerde O’Keeffe erop los met houtskool, potlood, pastel en waterverf, maar doorheen haar hele carrière was werken op papier voor haar een manier om zichzelf te herontdekken, om motieven en ideeën uit te werken en om te experimenteren. Vaak maakte O’Keeffe series van haar werk op papier; soms omdat ze maar niet tevreden was met het eindresultaat, soms juist omdat ze zó lekker bezig was, dat ze niet wilde of kon stoppen.

‘To see takes time’, zo zei O’Keeffe ooit zelf. Dat is ook precies de bedoeling in het MoMA. Bezoekers worden aangemoedigd te vertragen en om de wonderbaarlijkheid van de wereld in zich op te nemen via het werk van O’Keeffe. Met waterverf legde ze bijvoorbeeld de stralen van de zon vast of het snel vervagende beeld vanuit het raam van een vliegtuig. By the way – staat een tripje naar New York nou net niet op de planning de komende maanden? De volledige tentoonstellingsopstelling is ook online te bekijken op de website van het MoMA!’ 

Deze tentoonstelling is nog t/m 12 augustus 2023 te zien. Meer informatie.

CHICAGO | Remedios Varo in The Arts Institute of Chicago

Laura Korvinus: ‘In Chicago kun je deze zomer een groot overzicht van het werk van de surrealistische schilder Remedios Varo (1908-1963) bewonderen. Met nieuwe methodes hebben onderzoekers geprobeerd om de magische taferelen en haar eeuwenoude materiaalgebruik te duiden. Zo ontdekten ze dat Varo dikwijls het gelaat van haar figuren polijst met ingelegde parelmoer, een materiaal dat regelmatig gebruikt wordt in sjamanistische rituelen. Niet voor niets stond Remedios Varo, samen met haar twee zielsverwanten Leonora Carrington en Kati Horna, bekend als ‘De Drie Heksen’. 

In de hechte en bonte Europeaans-Mexicaanse kringen in Mexico-Stad lazen zij tarotkaarten, toverden ze hun keukens om tot alchemische werkplaatsen en maakten ze van hun ateliers kraamkamers van nieuwgeboren mystieke wezens in hun schilderijen. Met een beetje geluk is in Chicago ook mijn favoriete schilderij te zien, Papilla Estrellar, waarop een figuur pap van sterrenstof aan een bleke gekooide maan voert, en daarmee dit kleine gebaar van zorg tot schitterende universele gebeurtenis maakt.’

Deze tentoonstelling is te zien van 29 juli t/m 27 november 2023. Meer informatie.

PARIJS | Basquiat en Warhol in Fondation Louis Vuitton

Maartje Knepper: ‘1982. New York. Graffitikunstenaar Jean-Michel Basquiat – 22 jaar en net van de straat geplukt door een geïnteresseerde kunsthandelaar – zit plots aan tafel tegenover Andy Warhol. Basquiat, die weet dat de wereldberoemde popart-paus nieuwe kennissen naderhand steevast portretteert, heeft zin in een geintje. Hij grist een polaroid van hem en Warhol van tafel en vertrekt. Twee uur later komt hij terug met een reusachtige geschilderde versie van diezelfde polaroid: Dos Cabezas (twee hoofden). ‘He is faster than me’, jammert Warhol, maar natuurlijk is hij meteen wég van het enfant terrible. 

Lang verhaal kort: de twee raken bevriend en maken tussen 1984 en 1985 samen zo’n 160 kunstwerken. Daar zijn er deze zomer ruim 80 van te zien in de tentoonstelling Basquiat x Warhol, à quatre mains in Fondation Louis Vuitton in Parijs. Verwacht schilderijen waarop advertenties en logo’s à la Warhol zijn samengesmolten met Basquiats mix van graffiti, jazz, rap en Afrikaanse invloeden, maar ook beschilderde voorwerpen, knusse kiekjes van de kunstenaars en werken van andere grote spelers uit de New Yorkse kunstscene van de jaren tachtig. En ja, ook Dos Cabezas, hangt er. Alleen al daarom zou je éven moeten gaan kijken.’

Deze tentoonstelling is nog t/m 28 augustus 2023 te zien. Meer informatie.

WENEN | Yoshitomo Nara in het Albertina Modern

Puck Gerkema: ‘In Wenen nemen de meisjes van de Japanse Yoshimoto Nara (1959) het Albertina Modern over. Met hun cartooneske uiterlijk – grote hoofden op een noedelachtig lichaam – lijken ze kinderlijk en schattig, maar hun houding is allesbehalve dat. Ze kijken verveeld of boos voor zich uit, dragen bokshandschoenen of maken (ik vermoed luide) muziek op hun gitaar. Yoshimoto groeide op in naoorlogs Japan en was als kind vaak alleen thuis. Hij vermaakte zich daar niet alleen met manga en anime, maar ook met Amerikaanse cartoons en punkrockmuziek – hoewel hij de Engelse taal niet begreep, was hij gefascineerd door de bonte tekenstijl en ruige klanken. Deze invloeden zie je terug in Yoshimoto’s eigen kunststijl, waarbij hij elementen uit de popcultuur vermengt met zijn uitgesproken en kleurrijke personages. 

De expositie in Wenen toont de brede ontwikkeling van de kunstenaar, die zijn figuren vormgeeft op papier, als schilderijen en als standbeelden. Een speciale installatie is My Drawing Room, waarbij de studio van de kunstenaar in het klein is nagebouwd en ingericht. Terwijl je door het studio-hutje loopt, hoor je de rockmuziek waar Yoshimoto nog steeds graag naar luistert. In Japan behoort Yoshimoto Nara inmiddels tot een van de bekendste hedendaagse kunstenaars, en ook op internationaal gebied vallen meer en meer toeschouwers voor zijn bokkige, grappige en stoere meisjes.’  

De tentoonstelling “Yoshimoto Nara – All my little words” is te zien in het Albertina Modern t/m 1 november 2023. Meer informatie.

KAAPSTAD | Honderd jaar Zwarte kunstenaars in Zeitz MOCAA

Eva Zandkuijl: ‘In 2019 bracht Netflix ‘When They See Us’ uit. De miniserie over The Central Park Five – vijf tienerjongens, vier van Afro-Amerikaanse afkomst en een Latino, die ten onrechte werden beschuldigd van en veroordeeld voor het bruut verkrachten van een witte vrouw in Central Park in 1989 – veroorzaakte een boel commotie. Tegen de politieke achtergrond van de groeiende Black Lives Matter-beweging confronteerde regisseur Ava DuVerney bingewatchers van over de hele wereld met de ongelijkheid en het racisme binnen het Amerikaanse rechtssysteem.

Vier jaar later is de serie nog geen millimeter minder urgent, en daarom leende het Zeitz MOCAA (Museum of Contemporary Art Africa) in Kaapstad de titel voor hun nieuwste expositie. Belangrijk nuanceverschil: in de tentoonstelling When We See Us wordt er niet gesproken over ‘zij’ maar over ‘wij’. Aan de hand van meer dan 200 figuratieve werken onderzoekt, toont en viert de tentoonstelling namelijk ‘Black self-representation’. Meer dan veertig kunstenaars nemen je via hun schilderkunst mee de Zwarte gemeenschap in: van de slaapkamer (Never Change Lovers in the Middle of the Night (2016) van Mickalene Thomas) tot een township (Township Scene (1981) van Petson Lombe), en van een ziekenhuis (At the Clinic (1979) van George Pemba) tot een club (Kin oyé or Couloir Madiokoko à Matonge (1983) van Moké). Met een warme, zachte en trotse blik bekijken deze beeldmakers zichzelf en hun omgeving. Het museum bracht ze samen: opdat ‘zij’ door nieuwe ogen zullen kijken.

Deze tentoonstelling is nog t/m 3 september 2023 te zien. Meer informatie.