SPECIAL: Vijf tentoonstellingen tegen een winterdip

Goede voornemens en een verhoogd cholesterolgehalte terzijde, staat januari toch vooral in het teken van de winterdip die aan de deurklink rammelt. Gelukkig blijkt uit steeds meer onderzoeken dat kunst goed is voor je mentale gezondheid. Dat laten wij ons geen twee keer vertellen. Noem ons maar dokter Kunstmeisjes, dan is dit ons recept: vijf mooie tentoonstellingen die ons allen hopelijk door de komende barre maanden zullen slepen. We gaan dansen in het Frans Hals Museum, eigenzinnige modefotografie bekijken in Foam, het MoMU en Museum Dr. Ghislain en even uitwaaien in het Zuiderzeemuseum. Tot slot laten we ons in het Stedelijk Museum Alkmaar onderwijzen over de geschiedenis van een Nederlandse plantage in Suriname. 

‘The Rhythm of the Night’ in het Frans Hals Museum

Het is een van Rineke Dijkstra’s beroemdste werken: The Krazyhouse. In 2009 bouwde de Nederlandse kunstenaar een studio op de dansvloer van een club in Liverpool. Een voor een nodigde ze dansende jongeren uit voor haar camera. De meiden en jongens ogen eerst een beetje zelfbewust, maar gaan al gauw helemaal op in de muziek. Daar, in het donker en onder begeleiding van harde beats, konden ze even helemaal zichzelf zijn ー een van de mooiste aspecten van het clubleven. Het Frans Hals Museum brengt nu een ode aan de bewoners van de nacht in de tentoonstelling The Rhythm of the Night. Naast het zelden vertoonde videowerk van Dijkstra zijn ook kunstwerken van Matt Stokes, Hooley, Kimberly Clark, Tianzhuo Chen en Wu Tsang te zien. Dans van zaal naar zaal en ontdek welke kant van jouzelf in het donker naar boven komt.

De tentoonstelling ‘The Rhythm of the Night’ is nog t/m 10 april te zien in het Frans Hals Museum (locatie Hal) in Haarlem. Meer informatie.

‘Paul Kooiker: FASHION’ in Foam

Hij is een welkome gast in de modewereld: de Nederlandse fotograaf Paul Kooiker. Dat is enigszins opmerkelijk, want Kooiker waagt zich buiten de nauwe hokjes van de heersende schoonheidsidealen. Maar als je zulke verrassende en pakkende beelden weet te schieten als Kooiker, kan niemand om je heen. Zijn haast surrealistische fotografie ontsluiert duistere verlangens en droombeelden uit het onderbewuste. Ook weet hij zijn modellen, inclusief wereldberoemde sterren als Kim Kardashian, op onverwachte manieren voor de lens te krijgen. Onze favorieten? De foto voor Vogue Italia van een vrouw die met bloot onderlichaam op een tuinstoel zit, waardoor een diamantvormig patroon zich in haar billen aftekent. Of misschien toch de foto van het extreem behaarde en toch verrassend sierlijke torso van een man, wiens gezicht net buiten het beeld valt. Beide werken van Kooiker (en nog veel meer!) zijn nu te zien in zijn solotentoonstelling in Foam.

De tentoonstelling ‘Paul Kooiker: FASHION’ is nog t/m 12 maart te zien in Foam Amsterdam. Meer informatie.

‘MIRROR MIRROR’ in Modemuseum Antwerpen (MoMu) en Museum Dr. Ghislain

Ook in België krijg je nu een andere kijk op mode geserveerd, dankzij de dubbeltentoonstelling MIRROR MIRROR in Antwerpen en Gent. Hier zijn niet de kledingstukken het uitgangspunt, maar onze persoonlijke beleving van het lichaam. In het Modemuseum Antwerpen komen prangende thema’s als body dysmorphia en het digitale lichaam (zoals avatars) aan bod, en de vraag of kleding ons mentaal kan beschermen en kracht kan geven. Het antwoord wordt geboden door kunstenaars als Cindy Sherman, Ed Atkins, Genieve Figgis en celebrity-ontwerpers als Viktor & Rolf. In Museum Dr. Ghislain worden de schijnwerpers juist niet gericht op beroemde designers, maar op ontwerpers die in een vorm van isolatie werken; bijvoorbeeld in een psychiatrische instelling of simpelweg in hun eigen woonkamer, ver van de fast-paced mode-industrie. Elk van de makers in deze tentoonstelling gebruikt kleding of textiel om hun persoonlijke boodschap te verspreiden of hun eigenzinnigheid tot uiting te laten komen. 

De tentoonstelling ‘MIRROR MIRROR: Mode & de psyche’ is nog t/m 28 februari te zien op twee locaties: het Modemuseum Antwerpen (MoMu) en Museum Dr. Ghislain in Gent. Meer informatie.

‘Kunstenaarsdorpen’ in het Zuiderzeemuseum

Het is een hardnekkige mythe: een kunstenaar is een genie dat teruggetrokken van de wereld in zijn atelier meesterwerken maakt. De eenzame wolf voor het canvas. Hoewel er genoeg solitaire scheppers te vinden zijn in de kunstgeschiedenis, was dit zeker niet de regel. Kunstenaars trokken juist vaak samen op; om van elkaar te leren, samen de natuur te schilderen, tentoonstellingen te organiseren en ideeën uit te wisselen. En dan was het wel zo handig als je bij elkaar in de buurt woonde. Zodoende ontstonden er vanaf de negentiende eeuw ‘kunstenaarsdorpen’, de eerste in het Franse Barbizon. Ook hier in Nederland zochten kunstenaars elkaar op, met Laren als beroemdste verzamelplek. In het Zuiderzeemuseum wordt nu aandacht besteed aan vier minder bekende kunstenaarsdorpen: Volendam, Urk, Katwijk en Domburg. Hier streken bekende namen als Jan Toorop, Jacoba van Heemskerck en Theo van Rysselberghe neer. In de tentoonstelling Kunstenaarsdorpen ontdek je wat kunstenaars naar die vier dorpen bracht en wat ze achterlieten ー van schilderskisten en historische ansichtkaarten tot, natuurlijk, hun kunstwerken.

De tentoonstelling ‘Kunstenaarsdorpen’ is nog t/m 10 april te zien in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen. Meer informatie.

‘Plantage Alkmaar’ in het Stedelijk Museum Alkmaar

Net als andere steden in Nederland was Alkmaar vanaf de zeventiende eeuw betrokken bij slavernij en slavenhandel. Er zaten Alkmaarders in het bestuur van de VOC en WIC, ze waren aanwezig bij de kolonisatie van delen van Afrika, Amerika en Azië en ze importeerden producten als suiker, koffie en cacao van Nederlandse plantages. Een van die plantages, Plantage Alkmaar, vormt het uitgangspunt van de gelijknamige tentoonstelling in het Stedelijk Museum Alkmaar. Deze plantage, in de volksmond Goedoefrou genoemd, werd in 1745 opgericht aan de Commewijnerivier in Suriname en zou uitgroeien tot een van de grootste suikerplantages aldaar. Toen de slavernij in 1863 werd afgeschaft moesten de 445 slaafgemaakten er nog tien jaar blijven, waarna contractarbeiders uit India het werk overnamen. De geschiedenis van Plantage Alkmaar wordt belicht aan de hand van grote waterverfschetsen, schilderijen, archiefstukken, kaarten en andere objecten. De verhalen van enkele historische personages, zoals de slaafgemaakte Joanna, blazen leven in de voorwerpen uit dit donkere verleden dat erkend en verteld moest worden. 

De tentoonstelling ‘Plantage Alkmaar: Alkmaar in Suriname 1745-heden’ is nog t/m 19 maart te zien in het Stedelijk Museum Alkmaar. Meer informatie.